Đặt nội khí quản là gì, tại sao phải đặt nội khí quản cho bệnh nhân mắc COVID-19 nguy kịch?

Tin liên quan

Các cách hỗ trợ thở oxy trong điều trị bệnh nhân COVID-19

 

Theo ghi nhận, ở những người cao tuổi, mắc bệnh nền khi bị mắc COVID-19 phổi thường bị tổn thương rất nặng nề, ảnh hưởng đến tình trạng suy hô hấp cấp tính nguy kịch đe dọa đến tính mạng. Trước tình trạng trên, bệnh nhân thường được can thiệp đặt nội khí quản (hay đặt ống nội khí quản), thở máy, điều trị tích cực (ICU).

Đặt nội khí quản là thủ thuật đưa một ống thông qua mũi hay qua miệng, qua thanh quản để một đầu của ống thông nằm trong khí quản của người bệnh. Mục đích của đặt nội khí quản là đảm bảo việc thông khí và kiểm soát đường thở. Đặt nội khí quản thường được chỉ định khi người bệnh tự thở không hiệu quả, cần được giúp thở hoặc trong gây mê nội khí quản.

Đặt ống nội khí quản là phương pháp không thể thiếu được sử dụng trong gây mê, phẫu thuật. Đây còn là thủ thuật rất quan trọng mang tính sống còn trong lĩnh vực hồi sức và cấp cứu. Đến nay, thủ thuật đặt nội khí quản vẫn là một trong những phương pháp giúp khai thông, bảo vệ đường thở hay thông khí nhân tạo xâm nhập tốt và hiệu quả nhất.

Tuy nhiên, khi đặt ống nội khí quản có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy thủ thuật đòi hỏi phải thực hiện nhanh, chính xác để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Người thực hiện thủ thuật phải được đào tạo và có kinh nghiệm, đặc biệt trong trường hợp cấp cứu hoặc đường thở khó, vì có thể gây nhiều tai biến nghiêm trọng.

Lợi ích khi đặt nội khí quản

Kiểm soát, duy trì đường thở; cung cấp oxy nồng độ cao; thở máy.

Hút đàm nhớt, chất tiết và giúp ngăn ngừa hít sặc các chất tiết từ dạ dày, họng, miệng hay đường hô hấp trên trong trường hợp người bệnh giảm hay mất ý thức.

Dùng các thuốc cấp cứu, hồi sức khi chưa có đường truyền.

Chỉ định đặt nội khí quản

Tắc nghẽn đường thở cấp tính do chấn thương, dị vật, bỏng đường hô hấp trên, phù nề hay co thắt thanh quản...

Mất các phản xạ bảo vệ đường thở do có rối loạn tri giác nguyên nhân do chấn thương, quá liều thuốc, tai biến mạch máu não...

Hỗ trợ bệnh nhân bị giảm oxy máu do phù phổi, viêm phổi.

Tăng khí cacbonic do bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), hen phế quản;

Ngừng tim, ngưng thở; hôn mê.

Gãy xương hàm 2 bên; chảy máu nhiều vào khoang miệng do u hay chấn thương.

Gây mê nội khí quản: trong trường hợp thực hiện phẫu thuật cần gây mê toàn thân.

Tai biến có thể gặp khi đặt nội khí quản

Tai biến tức thời

Tai biến do kích thích: Mạch nhanh, huyết áp tăng.

Mạch chậm, ngừng tim do kích thích phó giao cảm

Tai biến do tổn thương: rách môi, gãy răng, rách lưỡi, thủng khí quản, thực quản.

Sưng phù nề thanh quản gây khó thở, thiếu oxy.

Nôn ói, hít sặc chất nôn vào phổi gây hội chứng Mendelson (viêm phổi hít), thường xảy ra khi người bệnh có dạ dày đầy.

Xẹp phổi do đặt ống quá sâu vào phế quản, thường vào phế quản phải gây xẹp phổi trái.

Nhiễm trùng phổi do không tôn trọng nguyên tắc vô trùng, đưa vi trùng từ ngoài vào phổi.

Co thắt thanh khí quản do kích thích.

Đặt vào thực quản: Nếu không phát hiện kịp thời có thể gây tổn thương não không hồi phục (chết não) hay tử vong do thiếu oxy.

Tắc ống nội khí quản do dị vật hay xẹp ống, gập ống.

Liệt dây thanh quản do tổn thương thần kinh quặt ngược.

Không đặt được nội khí quản do người bệnh có đường thở khó. Đây là tai biến nghiêm trọng có thể dẫn tới tử vong do không kiểm soát được đường thở.

Tụt ống nội khí quản hoặc lệch ống do cố định không kĩ hay do người bệnh kích thích giãy dụa.

Tai biến lâu dài

Nuốt đau, nuốt khó hay khan tiếng do tổn thương hầu, thanh quản, thường khỏi sau 5-7 ngày.

U hạt, bướu gai ở dây thanh gây khàn tiếng kéo dài.

Hẹp khí quản do bơm bóng chèn của ống nội khí quản quá căng để lâu gây chèn ép làm tổn thương, hoại tử niêm mạc gây sẹo hẹp khí quản.

Lưu ý giảm thiểu các tai biến khi đặt nội khí quản

Người thực hiện thủ thuật được đào tạo và có kinh nghiệm.

Có đầy đủ phương tiện, dụng cụ cấp cứu đường thở và xử trí đường thở khó.

Có đầy đủ thiết bị theo dõi dấu hiệu sinh tồn của người bệnh.

Được trang bị cáp đo ETCO2 (nồng độ CO2 cuối thì thở ra): tiêu chuẩn vàng xác định vị trí ống nội khí quản đã vào đúng khí quản hay không.

Thực hiện đúng kỹ thuật, đặt và rút ống nhẹ nhàng, tránh gây thương tổn.

Giảm phản xạ kích thích khi đặt nội khí quản bằng cách dùng các thuốc an thần, gây mê, giảm đau, giãn cơ, gây tê hoặc đặt ống ở độ mê thích hợp nếu gây mê nội khí quản.

Nghiệm pháp Sellick (ấn sụn nhẫn) khi đặt nội khí quản người bệnh có dạ dày đầy tránh tai biến hít sặc, ngăn ngừa hội chứng Mendelson.

Chăm sóc nội khí quản đúng cách: đảm bảo vô trùng khi hút đờm, áp lực bóng nội khí quản 20-30cmH2O, kiểm tra áp lực bóng 2 lần/ngày, xả bóng cách quãng tránh gây thiếu máu niêm mạc khí quản gây sẹo hẹp khí quản.

Theo dõi sát, phát hiện dấu tắc nghẽn, tắc ống, tụt ống để xử lý kịp thời…