Nhà đầu tư cần khoảng 800 - 900 tỷ đồng để chuyển thu phí thủ công sang tự động không dừng

Thống kê mới nhất của Cục Đăng kiểm Việt Nam cho thấy, tổng số xe ô tô đã dán thẻ trả phí sử dụng đường bộ tự động (thẻ E-tag) đến nay đạt gần 852.000 xe, trong đó từ đầu năm 2020 đến nay có hơn 106.000 xe. Việc dán thẻ E-tag cho phương tiện được thực hiện từ năm 2016 tại các trung tâm đăng kiểm và do Công ty TNHH thu phí tự động VETC thực hiện.

Mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã chủ trì cuộc họp đôn đốc triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng tại các dự án do VEC quản lý.

VEC hiện đang quản lý 5 dự án cao tốc, các dự án do VEC quản lý không phải là các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT mà được hợp vốn từ nhiều nguồn như ngân sách nhà nước (Chính phủ vay ODA và cấp phát, vốn đối ứng), vốn do VEC vay lại và vốn chủ sở hữu. Hiện tại, VEC đang tổ chức vận hành, khai thác và thu phí 4 dự án, còn lại dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành đang thi công.

Để thực hiện thu phí không dừng tại các dự án của VEC, Bộ GTVT đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương triển khai theo hướng VEC đầu tư, vận hành hệ thống thiết bị tại trạm thu phí, kết nối với trung tâm dữ liệu của các nhà cung cấp dịch thu phí không dừng được Bộ GTVT lựa chọn. Tuy nhiên, do có nhiều vướng mắc nên tiến độ thực hiện không đáp ứng yêu cầu.

Theo tính toán sơ bộ của VEC, để đầu tư và chuyển đổi toàn bộ hệ thống thu phí thủ công sang thu phí tự động không dừng đồng bộ cho tất cả các dự án (khoảng tổng số còn 395 làn), cần nguồn vốn đầu tư khoảng từ 800-900 tỷ đồng.

Ngoài ra, trong quá trình tổ chức điều hành thực hiện như việc đầu tư thu phí tự động không dừng là hình thức mới, phức tạp cả về công nghệ và thủ tục pháp lý trong khi các chủ thể tham gia thực hiện, quản lý chưa có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt đối với các dự án có tính chất đặc thù như của VEC.

Trước câu hỏi của Phó Thủ tướng về việc Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) có thể bỏ vốn đầu tư được không, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh cho biết, SCIC có tiền nhưng còn phụ thuộc nhiều yếu tố, doanh nghiệp này phải đầu tư đúng mục đích, tôn chỉ của Chính phủ là làm sao bảo toàn, phát triển vốn. Nếu ở góc độ đầu tư để sinh lời, có nguồn thu phí dịch vụ, vẫn có thể làm được.

Theo Phó thủ tướng, thực tế tình hình hiện nay cho thấy vẫn còn vướng mắc nhiều cơ chế về tài chính, công nghệ, đấu thầu, do đó, Bộ GTVT cần tính toán kỹ lưỡng các phương án về tài chính, công nghệ, nhà cung cấp, "phải đúng, phải trúng, phải chặt" để tiến hành tổ chức thực hiện sao cho hiệu quả, bảo đảm không được xảy ra lãng phí, tham nhũng khi thực hiện.

Ông Trương Hòa Bình cũng nhấn mạnh, theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, đến cuối năm 2020, các trạm thu phí dịch vụ đường bộ thủ công phải chuyển sang thu phí điện tử không dừng. Đối với các trạm thu phí do VEC quản lý, tiến độ hoàn thành do Bộ GTVT và SCIC xem xét, quyết định phù hợp với điều kiện nguồn vốn của dự án.