NXB Giáo dục Việt nam sẽ không còn độc quyền “một mình một chợ”

“Độc quyền” trong một thời gian dài

Nguồn tin từ Vietnamnet cho biết, thực hiện quy định Luật Xuất bản, cho đến tháng 12/2017, Bộ Thông tin và Truyền thông đã cấp, đổi giấy phép thành lập cho 37 NXB (chung cho cả hoạt động in, phát hành), tuy nhiên trong đó chỉ có NXB Giáo dục Việt Nam là đơn vị duy nhất có chức năng xuất bản sách giáo khoa.

Như vậy trong một thời gian dài (tính từ ngày thành lập cho đến năm 2017), NXB Giáo dục Việt nam đã độc quyền xuất bản sách giáo khoa. Theo đó, Bộ GD&ĐT đã thành lập đội ngũ tác giả và tổ chức biên soạn sách giáo khoa, lập Hội đồng thẩm định sách giáo khoa và tổ chức thẩm định sách giáo khoa các môn học và giao cho NXB Giáo dục việt Nam tổ chức bản thảo, biên tập, thiết kế, minh họa, đăng kí xuất bản, in và phát hành. 

Hiện nay, việc phát hành sách giáo khoa giáo dục phổ thông chủ yếu theo hệ thống nội bộ, khép kín của NXB Giáo dục Việt nam, nhưng qua nhiều khâu trung gian làm tăng chi phí vận chuyển. Không chỉ thế, mức chi chiết khấu phát hành sách giáo khoa giáo dục phổ thông khá cao, chưa phù hợp với cơ cấu giá thành, ảnh hưởng lớn đến việc chi trả của học sinh. 

Thông tin từ Thanh Niên, bà Hoàng Thị Hoa, Phó Chủ nhiệm UB Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, hoạt động xuất bản, in, phát hành sách giáo khoa giai đoạn 2012 – 2017 còn tồn tại nhiều hạn chế. Qua khảo sát cho thấy, dư luận rất băn khoăn khi Bộ GD&ĐT vừa tổ chức biên soạn, vừa thẩm định, phê duyệt, chỉ đạo xuất bản, in và phát hành sách giáo khoa. Điều này tạo ra thế độc quyền khép kín trong tất cả các khâu của quy trình từ biên soạn đến phát hành, điều đó dẫn đến không thúc đẩy cạnh tranh nhằm nâng cao chất lượng và giảm giá bán sách giáo khoa. “Việc giao Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn, phê duyệt xuất bản sách giáo khoa không phù hợp với Luật Xuất bản 2012 và xu hướng phổ biến trên thế giới hiện nay”, bà Hoa nhấn mạnh.

Xóa bỏ “độc quyền” để tạo một thị trường cạnh tranh lành mạnh

Theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông, việc thực hiện “một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa” trong thời gian tới sẽ tạo ra cơ chế mới thúc đẩy nhiều nguồn lực trong xã hội tham gia biên soạn. Nghị quyết khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa trên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông do Bộ GD&ĐT ban hành, đồng thời cho phép các cơ sở giáo dục phổ thông hoàn toàn có quyền lựa chọn sách giáo khoa đã được Hội đồng Quốc gia thẩm định để sử dụng trong dạy học. 

Chia sẻ với PV Báo Tiền Phong, bà Nguyễn Thị Mai Hoa - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết, khi thực hiện “một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa” thì cạnh tranh bình đẳng có lẽ là điều kiện tiên quyết để có một thị trường sách giáo khoa lành mạnh, chất lượng, đáp ứng được yêu cầu của người học. Việc quy định “một chương trình nhiều sách giáo khoa” về cơ bản sẽ giải quyết được vấn đề độc quyền, tạo cơ hội cho giáo viên và học sinh được quyền lựa chọn, tiếp cận những cuốn sách giáo khoa có chất lượng, phù hợp với đặc thù vùng miền... Tuy nhiên bà cũng cảnh báo khi có nhiều tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn thì kèm theo sẽ có nguy cơ xảy ra tình trạng thừa, thiếu cục bộ sách giáo khoa hàng năm. Đây là vấn đề các nhà đầu tư làm sách giáo khoa cần tính đến trong cuộc cạnh tranh trên lĩnh vực này, bà Nguyễn Thị Mai Hoa nhấn mạnh.

Thông tin trên Vietnamnet, sau khi có chủ trương thực hiện “Xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa, có một số sách giáo khoa cho mỗi môn học", đến nay Bộ Thông tin & Truyền thông đã cấp bổ sung thêm 5 NXB có đủ điều kiện về nguồn lực và mạng lưới cộng tác viên tham gia công tác xuất bản sách giáo khoa, bao gồm: NXB Đại học Sư phạm Hà Nội, NXB Đại học Sư phạm TPHCM, NXB Đại Học Quốc gia Hà Nội, NXB Đại học Vinh và NXB Đại học Huế .

Như vậy, việc xóa bỏ độc quyền xuất bản sách giáo khoa là một xu hướng tất yếu, đưa thị trường sách giáo khoa vào thế cạnh tranh nhằm tạo ra những sản phẩm sách giáo khoa tốt nhất, chất lượng nhất để phục vụ người học.