Phân biệt viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích

Nói đến bệnh về đường tiêu hóa thì chắc hẳn chúng ta ai cũng biết về bệnh viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích. Đây là các bệnh lý có nhiều triệu chứng và biểu hiện giống nhau khiến người bệnh dễ bị nhầm lẫn giữa hai căn bệnh này. Vậy làm thế nào để phân biệt rõ khi nào mắc bệnh viêm đại tràng và khi nào thì bị hội chứng ruột kích thích. Cùng nhau đọc qua bài viết này nhé.

Bài viết có sử dụng các tư vấn chuyên môn của ThS. BS. Nguyễn Ngọc Đan - BV Đa khoa Xanh Pôn trên báo Sức khỏe & Đời sống.

Tin liên quan

Viêm đại tràng cấp tính: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

 

1.Bệnh viêm đại tràng là gì? Hội chứng ruột kích thích là gì?

Bệnh viêm đại tràng

Đại tràng hay còn gọi là ruột già, là phần cuối của đường ống tiêu hóa. 

Tại đây ruột già sẽ thực hiện chức năng hấp thụ nước và muối khoáng đồng thời đưa các chất cặn bã ra khỏi cơ thể chính là phân.

Đại tràng là nơi dễ bị vi khuẩn xâm nhập nhất trong cơ thể vì nơi đây chứa đựng các chất thừa của thức ăn. Viêm đại tràng chính là trường hợp ruột già bị tổn thương.

Viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm gây tổn thương khu trú hoặc xuất hiện và phát triển ở phần niêm mạc đại tràng. Viêm đại tràng có thể do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, nấm, thiếu máu hoặc tổn thương đại tràng miễn dịch không rõ nguyên nhân với nhiều biểu hiện phức tạp. Triệu chứng phổ biến là người bệnh sẽ có cảm giác đau tức vùng bụng dưới, đại tiện bất thường, phân không đẹp, không thành khuôn. Kèm theo chướng bụng, sôi bụng, đầy hơi, người mệt mỏi….

Đây là căn bệnh phổ biến, không gây nguy hiểm cho người bệnh. Nhưng không biết phát hiện kịp thời, chữa trị đúng cách bệnh có thể tái đi tái lại nhiều lần và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, khó lường như ung thư đại tràng hoặc viêm đại tràng mãn tính. Viêm đại tràng gây ra nhiều trở ngại và khó khăn cho người bệnh. Vì vậy người bệnh cần phát hiện đúng bệnh kịp thời để điều trị nhanh và dứt điểm.

Hội chứng ruột kích thích

Còn hội chứng ruột kích thích là hội chứng rối loạn thức ăn trong đại tràng (ruột già). Đại tràng bị rối loạn chức năng kéo theo các cơn đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy. Hội chứng ruột kích thích hay còn gọi tên khác là viêm đại tràng co thắt, không bị tổn thương hay viêm loét ở niêm mạc đại tràng.

Hội chứng ruột kích thích chưa xác định rõ được nguyên nhân gây ra nhưng nó bị tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau như thói quen sống làm việc hay tâm lý của con người không tốt sinh ra bệnh…

2.Phân biệt viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích

Theo một số thống kê hiện nay thì có khoảng 15-20% dân số mắc bệnh viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích. Trong đó tỷ lệ nữ mắc nhiều gấp đôi nam giới. Đặc biệt hội chứng về ruột kích thích chiếm 80-83% những bệnh nhân đến khám bệnh lý về đường tiêu hóa và viêm đại tràng. Vậy chúng có những điểm gì giống và khác nhau giữa hai bệnh này.

Thứ nhất phân biệt điểm giống nhau của viêm đại tràng và ruột kích thích.

• Cùng bệnh lý của bệnh về đường tiêu hóa.

• Hai bệnh này hay tái phát nghĩa là có thể bị đi, bị lại nhiều lần nếu không điều trị đúng, kịp thời.

• Đều có ba biểu hiện rõ của hệ thống đường tiêu hóa: Đau vùng bụng, rối loạn đường tiêu hóa, rối loạn đại tiện.

Thứ hai phân biệt điểm khác nhau của viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích.

a. Phân biệt dấu hiệu và triệu chứng của hai bệnh này

Để nhìn nhận một cách bình thường thì rất khó để phân biệt rõ ràng sự khác biệt về triệu chứng của 2 bệnh này. Sau đây là dấu hiệu hội chứng ruột kích thích và viêm đại tràng.

b. Phân biệt nguyên nhân của hai bệnh này

Viêm đại tràng: Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ chế độ ăn uống bừa bãi, kèm lối sống kém lành mạnh và thiếu khoa học. Cụ thể như.

• Người bệnh thường xuyên dung nạp vào trong cơ thể các thức ăn, đồ uống không lành mạnh  như các chất kích thích rượu, bia, thuốc lá, cà phê….trong một thời gian dài. Đặc biệt chỉ uống mà không chịu ăn lót dạ trước thì các chất kích thích phá hoại niêm mạc đại tràng khiến đại tràng bị tổn thương, dẫn đến viêm loét. 
• Thói quen thích sử dụng các đồ ăn sống như gỏi cá, gỏi tôm, tiết canh,...các thức ăn chưa đun sôi, nấu chín, khiến vi khuẩn từ thức ăn dễ dàng đi vào trong ruột, có môi trường để vi khuẩn sinh sôi nảy nở, các vi khuẩn có lợi sẽ bị chết và tạo điều kiện các vi khuẩn bất lợi phát triển. Từ đó làm mất cân bằng về hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến đau bụng, đầy hơi bởi vi khuẩn có hại làm tổn thương niêm mạc đại tràng…
• Thường xuyên ăn thức ăn nhanh, thức ăn chứa nhiều hóa chất độc hại vào cơ thể khiến cho đại tràng khó để phản ứng với các chất độc hại hay vi khuẩn tốt trong đại tràng sẽ bị chết vì các hóa chất độc hại có trong thức ăn tiêu diệt chúng.

Ban đầu viêm đại tràng xảy ra mức độ cấp tính, nhưng lâu dần không biết chữa trị đúng và dứt điểm. Đồng thời thay đổi cách ăn uống vào cơ thể, bệnh sẽ tái đi tái lại rất nhiều lần, kéo dài ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác mà không khỏi.

Hội chứng ruột kích thích nguyên nhân chính do từ yếu tố tâm lý của con người như.

• Làm việc quá sức, áp lực, căng thẳng khiến người bệnh stress hay trầm cảm do suy nghĩ quá nhiều… khiến cho chức năng tiêu hóa của ruột bị rối loạn.
• Thói quen không ăn sáng, ăn không đúng bữa, ăn uống không điều độ, hôm ăn hôm nhịn, hôm ăn quá nhiều, hôm lại không ăn gì,... làm cho hệ tiêu hóa không phản ứng kịp với các thói quen của con người, gây những rối loạn, ức chế hệ tiêu hóa, có lúc phải làm việc quá sức nhưng có lúc lại không làm gì…Khi đó chức năng co bóp của đại tràng không ổn định, không theo nhịp sinh học, tăng giảm thất thường gây nên triệu chứng khó chịu cho người bệnh.

Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến hệ tiêu hóa. Ban đầu tâm lý gây kích thích hệ tiêu hóa, lâu dần gây ra những biểu hiện khó chịu và làm cho tâm lý người bệnh sẽ càng xấu đi. Cứ thế vòng tròn này lặp đi, lặp lại khiến cho tình trạng đại tràng bị rối loạn triền miên, càng ngày càng trở nên nặng nề và khó kiểm soát.

c. Cách chẩn đoán của viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích

Khi có dấu hiệu và triệu chứng các bệnh lý liên quan đường tiêu hóa, người bệnh cần đến cơ sở khám chữa bệnh uy tín để xác định chính xác kịp thời đừng để lâu ngày gây nên viêm đại tràng mãn tính hay tâm lý bi quan với bệnh.

Đối với viêm đại tràng: 

Bước đầu tiên thăm hỏi triệu chứng, kết hợp thăm khám lâm sàng về tiền sử của người bệnh. Sau đó sẽ tiến hành làm một số xét nghiệm như: Xét nghiệm máu, nội soi đại tràng, Xét nghiệm mẫu phân, chụp CT…

Quá trình nội soi đại tràng thấy xuất hiện các ổ viêm loét, xuất huyết trong đại tràng. Để bác sĩ có thể xác định bệnh viêm đại tràng và biến chứng của nó từ đó lên một phác đồ điều trị cho người bệnh chữa trị kịp thời.

Hội chứng ruột kích thích: Chưa có một xét nghiệm hay phương pháp nào để các bác sĩ kết luận chính xác về bệnh này. Họ dựa trên phương pháp loại trừ các bệnh lý về đường tiêu hóa để đưa đến kết luận cuối cùng dựa trên 2 bộ tiêu chí: 

• Tiêu chuẩn manning: Dựa trên các biểu hiện và triệu chứng của bệnh như, đi ngoài xong có muốn đi nữa không? Khởi phát đau bụng, đầy hơi, khó chịu hay phân có chất nhầy không, có máu tanh không?  
• Tiêu chuẩn Rome: Người bệnh có các triệu chứng gồm tái phát hoặc liên tục đau bụng, khó chịu ở bụng và thường đau sau khi ăn. Tính chất của phân thay đổi như thế nào…

Ngoài ra kèm theo một số xét nghiệm như nội soi đại tràng, xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, test hơi thở, chụp X - Quang đại tràng để quan sát xem niêm mạc đại tràng có bị tổn thương hay không?

Nếu quá trình nội soi đại tràng không xuất hiện viêm loét. Kèm theo các triệu chứng, bác sĩ đi đến kết luận cuối cùng người bệnh đang bị hội chứng ruột kích thích chứ không phải bị viêm đại tràng.

d. Phác đồ điều trị

Sau khi đã khám xét đi đến kết luận người bệnh đang mắc bệnh viêm đại tràng hay hội chứng ruột kích thích các bác sĩ sẽ giúp người bệnh lên phác đồ điều trị hội chứng ruột kích thích hay viêm đại tràng. Kèm theo lời khuyên để người bệnh chữa trị kịp thời tránh gây nên những biến chứng về sau.

Viêm đại tràng là bệnh lý dễ tái phát và có nhiều biến chứng khó lường. Thông thường người ta thường chữa bệnh viêm đại tràng bằng các phương pháp sau.

Điều trị bằng thuốc uống do bác sĩ kê đơn, người viêm đại tràng uống thuốc gì ? Ví dụ thuốc kháng sinh, thuốc điều trị táo bón tiêu chảy nếu trường hợp bệnh đang nhẹ.

Ngoài ra còn đưa các lời khuyên với người bệnh người bị viêm đại tràng nên ăn gì? Để bệnh thuyên giảm và tránh bị tái lại nhiều lần.

Với những người bị viêm đại tràng nặng thì bác sĩ khuyên phải điều trị ngoại khoa để cắt bỏ phần đại tràng bị viêm loét, đồng thời chấn an tâm lý tiêu cực cho người bệnh.

Đối với hội chứng ruột kích thích hay còn gọi viêm đại tràng co thắt thì bác sĩ tập trung làm sao giúp người bệnh giảm được triệu chứng để người mạnh sống vui và thoải mái hơn. 

Nếu bệnh nhẹ bác sĩ khuyên, người hội chứng ruột kích thích nên ăn gì? Thay đổi lối sống, nếp sinh hoạt, công việc, kiểm soát cảm xúc như thế nào để bệnh không bị nặng và tái phát nhiều. Trong một số trường hợp bị bệnh nặng bác sĩ sẽ khuyên người bị hội chứng ruột kích thích uống thuốc gì. Một số thuốc được dùng để điều trị bệnh này như: Thuốc điều trị táo bón, thuốc điều trị tiêu chảy, thuốc giảm đau, chống co thắt….

Sau đó người bệnh có bất kỳ câu hỏi, thắc mắc nào về viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích có thể hỏi trực tiếp luôn bác sĩ. Ví dụ như:  Hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không? Viêm đại tràng có nguy hiểm không? Bệnh viêm đại tràng có chữa khỏi được không? Đối với người bị viêm đại tràng kiêng ăn gì thì tốt…..Hãy hỏi thật nhiều nếu bạn còn thắc mắc và băn khoăn về bệnh của bệnh. Từ đó biết cách tránh các đồ ăn thức uống kỵ với người bệnh về đường tiêu hóa. 

3. Làm sao để phân biệt các bệnh đường ruột

Đường ruột đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sự sống của cơ thể.  Nơi dung nạp thức ăn để nuôi sống cơ thể. Nhưng ở Việt Nam tỷ lệ người mắc các bệnh về đường ruột khá cao. Tuy vậy nhưng do tâm lý và ngại nên người bệnh thường tự chuẩn đoán và chữa trị tại nhà mà không đến bệnh viện hay các cơ sở uy tín để xác định đúng các bệnh đường ruột. 

Một số bệnh đường ruột phổ biến như: Táo bón, trào ngược dạ dày thực quản, viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích, nhiễm trùng đường ruột, viêm ruột thừa, bệnh crohn, viêm loét dạ dày….

Trước hết chúng ta phân biệt các bệnh đường ruột dựa trên các triệu chứng của bệnh như sau:

Luôn luôn quan sát cơ thể mình, khi có biểu hiện bệnh rõ ràng về từng bệnh như trên thì tốt nhất nên đi khám kịp thời để có kết quả chính xác nhất. Mỗi bệnh có cách chữa trị khác nhau. Đừng để kéo dài có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng như ung thư đại tràng….

Trên đây là tất tần tật về cách phân biệt viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích theo nhiều khía cạnh khác nhau. Hy vọng giúp ích cho bạn đọc tìm hiểu thêm thông tin về các bệnh liên quan đến đường ruột. Từ đó biết cách nhận biết phòng và điều trị chính xác từng bệnh để hệ tiêu hóa chúng ta luôn khỏe mạnh, sống vui mỗi ngày.