U đầu tụy có nguy hiểm không?

U đầu tụy là một dạng u ở tuyến tụy, u cũng có thể phát triển ở thân tụy, đuôi tụy nhưng phổ biến nhất ở đầu tụy, chiếm khoảng 70% ca mắc. U đầu tụy là một căn bệnh vô cũng nguy hiểm, nếu không được xử lý đúng, kịp thời bên cạnh việc gây vàng da tắc mật sẽ không hồi phục hệ thần kinh trung ương và gây ra di chứng tâm thần kinh nặng, tàn phế.

Bài viết dưới đây tổng hợp các thông tin liên quan đến bệnh u đầu tụy từ các bác sĩ của nhiều bệnh viện lớn giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về căn bệnh nguy hiểm này.

1. Tụy có vai trò gì trong cơ thể?

Tụy là một cơ quan nhỏ bé nằm trong ổ bụng, nằm phía sau dạ dày. Tuyến tụy là một tuyến nhỏ kết nối gan và ruột non. Tuyến tụy có 2 nhiệm vụ chính: Giải phóng các enzyme tiêu hóa mạnh mẽ vào ruột non để giúp bạn tiêu hóa thức ăn và giải phóng insulin, glucagon vào máu. Những hormone này giúp cơ thể kiểm soát cách sử dụng thực phẩm để tạo ra năng lượng. Khi tụy bị viêm sẽ dẫn đến tổn thương tế bào nang tuyến do sự tiêu hủy của các men tụy.

2. U đầu tụy có nguy hiểm không?

U đầu tụy là một dạng của u tuyến tụy - danh từ chung chỉ các bệnh lý thuộc dạng “u” ở tuyến tụy. U tuyến tụy đa dạng: Có thể u nang, u lành, u đặc, u ác, u bẩm sinh hoặc mắc phải.

U tụy được chia thành 2 loại là u lành tính và u ác tính. U lành tính tuyến tụy rất hiếm gặp, phát triển chậm và không di căn trong khi đó ung thư tuyến tụy lại bệnh lý ác tính đặc biệt nguy hiểm, đứng thứ 2 trong các nguyên nhân gây tử vong của ung thư đường tiêu hóa, sau ung thư đại trực tràng.

Ung thư có thể phát triển ở bất kì vị trí nào của tụy, phổ biến nhất là ung thư đầu tụy, ung thư ở đuôi tụy có tỷ lệ thấp nhất (chỉ chiếm khoảng 5 – 10% ca mắc). Nhìn chung ung thư tuyến tụy dù khởi phát ở bất kì vị trí nào đều cũng rất nguy hiểm. Tuy nhiên, ung thư đầu tụy được đánh giá là có các triệu chứng bệnh thường xuất hiện sớm hơn ung thư thân và đuôi tụy, tỷ lệ phẫu thuật cắt bỏ cao hơn và tiên lượng cũng tốt hơn.

U đầu tụy là bệnh lý nguy hiểm đến sức khỏe người bệnh, ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống và còn đe dọa đến tính mạng người bệnh. Biến chứng nặng nề hơn khi là u tụy nội tiết và là u ung thư. U đầu tụy có nguy hiểm không còn phụ thuộc vào loại u cũng như giai đoạn của bệnh.

U đầu tụy nội tiết gây bệnh nội tiết nghiêm trọng, có thể dẫn đến những cơn hạ đường huyết kéo dài gây tổn thương hệ thần kinh trung ương vĩnh viễn, gây ra di chứng tâm thần kinh nặng và tàn phế ở trẻ nhỏ.

U đầu tụy là lành tính rất hiếm gặp, hầu hết trường hợp là ung thư nguy hiểm kể cả phát hiện và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm. Tiên lượng sống trên 5 năm sau chẩn đoán (tương đương với tiên lượng chữa khỏi bệnh ung thư) cho ung thư tuyến tụy giai đoạn 1 chỉ là 12 - 14%. Tỉ lệ này thấp chỉ khoảng 5 - 7% ở giai đoạn II, 3% ở giai đoạn 3 và chỉ 1% ở giai đoạn cuối của ung thư đầu tụy.

U đầu tụy được phát hiện sớm rất quan trọng để tăng hy vọng chữa khỏi cho bệnh nhân. Tuy nhiên hầu hết trường hợp u đầu tụy là ung thư được phát hiện muộn do triệu chứng mờ nhạt, khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Điều này gây nhiều khó khăn cho điều trị cũng như kiểm soát ung thư, cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

3. Triệu chứng của bệnh u đầu tụy

U đầu tụy chèn ép vào đường mật khiến bệnh nhân có một số biểu hiện như:

Vàng da, ngứa da.

Phân bạc màu.

Tiêu chảy.

Tiêu phân mỡ.

Bệnh nhân có cảm giác đau vùng thượng vị, cơn đau có thể lan ra sau lưng khi ung thư xâm lấn đám rối tạng sau phúc mạc.

Khi ung thư xâm lấn chèn ép tá tràng, bệnh nhân sẽ có cảm giác nôn ói, chảy máu tiêu hóa trên…

4. Dấu hiệu nhận biết u tụy lành tính và u ung thư

Tụy có hai nhóm tế bào: Tế bào tụy ngoại tiết (tiết ra các men đổ vào ruột non để tiêu hóa thức ăn) và tế bào tụy nội tiết (tiết ra nhiều loại hormone đổ vào máu đến tác động ở cơ quan đích). Các tế bào tiết ra hormone của tụy tạo thành nhóm và được gọi là đảo Langerhans.

Các khối u xuất phát từ các tế bào đảo Langerhans được gọi là khối u nội tiết thần kinh tuyến tụy hay u tụy nội tiết, nếu ác tính thì gọi là carcinoma tế bào đảo hay carcinoid tụy. Khối u nội tiết thần kinh tuyến tụy có thể có triệu chứng hoặc không có triệu chứng gì.

Người ta chia ra hai nhóm: Nhóm khối u chức năng và nhóm khối u không có chức năng. Khối u chức năng: Tiết ra một hoặc nhiều hormone có chức năng nên gây ra triệu chứng lâm sàng (như: gastrin, insulin, glucagon, somatostatin...).

Loại này thường là khối u lành tính (không phải ung thư). Khối u không có chức năng: Cũng tiết ra các chất nào đó nhưng không có tác động nào với cơ quan, triệu chứng chỉ có khi khối u phát triển và di căn. Loại này thường là khối u ác tính (ung thư).

Đối với việc chẩn đoán khối u tụy nội tiết, ngoài triệu chứng lâm sàng còn phải xác định bằng những xét nghiệm định lượng hormone trong máu và những kỹ thuật hình ảnh học: Siêu âm, chụp cắt lớp điện toán (CT Scanner), cộng hưởng từ (MRI), PET-CT, xạ hình...

5. U đầu tụy được điều trị như thế nào?

U đầu tụy lành tính hay ác tính thì cũng cần điều trị sớm với phương pháp thích hợp. Bác sĩ cần dựa trên nhiều yếu tố để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp như: kích thước u, tính chất u, triệu chứng và biến chứng, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, nhu cầu điều trị,…

Điều trị u đầu tụy cũng như ung thư tuyến tụy thường chỉ định bằng các phương pháp sau:  

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp chính trong điều trị u đầu tụy để loại bỏ khối u. Tùy vào giai đoạn bệnh và kích thước u mà bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ một phần hay toàn bộ tuyến tụy. 

Phẫu thuật hiệu quả nhất khi phát hiện u đầu tụy ở giai đoạn đầu, kích thước còn nhỏ và chưa xâm lấn xa đến các cơ quan lân cận. Song thực tế phần lớn trường hợp phát hiện ung thư ở giai đoạn muộn, lúc này sức khỏe của bệnh nhân không thể đáp ứng phẫu thuật hoặc phẫu thuật không đạt hiệu quả tốt.

Hóa trị

Hóa trị là sử dụng hóa chất có tính chất đặc thù để tiêu diệt tế bào ung thư, ngăn ngừa các tế bào ung thư phát triển và lan rộng. Phương pháp này cũng được áp dụng phổ biến đạt hiệu quả cao trong điều trị ung thư nói chung.

Tuy nhiên, ung thư tuyến tụy thường ít nhạy với hóa chất nên hóa trị thường không đạt hiệu quả tốt.

Xạ trị

Xạ trị cũng là phương pháp được dùng để điều trị u tuyến tụy, tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả. Trong điều trị hiện nay, thuốc hóa trị thường được sử dụng để tăng độ nhạy của tia xạ, từ đó tăng hiệu quả loại bỏ tế bào ung thư.

Sau cắt bỏ u đầu tụy một phần hoặc toàn phần, bên cạnh duy trì điều trị thì bệnh nhân cần được chăm sóc đặc biệt với chế độ dinh dưỡng phù hợp. Tăng cường nghỉ ngơi, bổ sung men tiêu hóa hoặc insulin là cần thiết để bù đắp lượng thiếu hụt do tụy bị cắt bỏ. 

Khi đã kiểm soát được ung thư, bệnh nhân vẫn cần điều trị duy trì để ngăn ngừa, kiểm soát tế bào ung thư tiếp tục phát triển và lan rộng. Quá trình điều trị u tuyến tụy ác tính có thể kéo dài do biến chứng bệnh phức tạp.

Tin liên quan

Ung thư tuyến tụy giai đoạn cuối cần lưu ý những gì?