35 năm Việt Nam ứng phó với HIV/AIDS: Vượt thách thức hoàn thành mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030
Chiến lược quốc gia của Việt Nam đề ra mục tiêu năm nay là năm bản lề hướng tới chấm dứt đại dịch này vào năm 2030.
Người nhiễm HIV đang có xu hướng "trẻ hóa"
Theo điều tra mới nhất của cơ quan y tế, hình thái lây nhiễm HIV từ năm 2010 đến nay đã thay đổi rõ rệt. Trong số những ca HIV mới phát hiện, tỉ lệ người nhiễm qua đường máu giảm còn 6,5% so với mức 47% năm 2010, trong khi nhiễm qua đường tình dục tăng lên đến 70% từ mức 47% - trở thành đường lây chính.
Nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) được dự báo là đối tượng nguy cơ chính của dịch HIV/AIDS tại Việt Nam. Hiện nay, những ca nhiễm HIV tập trung chủ yếu tại ĐBSCL, TP HCM và khu vực Đông Nam Bộ - chiếm gần 70% số ca mới. Dù vậy, những năm gần đây, số ca HIV tại các địa phương miền núi phía Bắc và Tây Nguyên cũng cho thấy những khu vực này đang tiềm ẩn nguy cơ gia tăng người lây nhiễm.
Tại Hà Nội, theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố, trong 8 tháng đầu năm 2025, địa phương ghi nhận gần 300 ca nhiễm HIV mới, phần lớn là nam giới. Đáng chú ý, nhóm MSM chiếm tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất, tiếp đến là người chích ma túy và nhóm quan hệ tình dục khác giới.
TP Hà Nội đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 đạt tỉ lệ 90-90-98 (90% người nhiễm HIV biết tình trạng của mình, 90% người nhiễm được điều trị ARV - thuốc kháng virus HIV và 98% bệnh nhân AIDS điều trị có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế).
TP Hà Nội đang quản lý trên 20.500 người có HIV/AIDS. Đến giữa tháng 9-2025, tỉ lệ về 2 mục tiêu đầu vẫn thấp hơn kỳ vọng - khoảng 81,5% người nhiễm biết tình trạng của mình và 80,4% trong số đó được điều trị ARV. Riêng mục tiêu thứ 3 đã vượt chuẩn với hơn 99% bệnh nhân AIDS điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.
Ở TP HCM, theo báo cáo mới nhất của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố, địa phương đang quản lý 53.337 trường hợp HIV/AIDS. Trong đó, 94,5% người nhiễm HIV biết tình trạng của mình; 92,2% đang điều trị ARV và 99% bệnh nhân AIDS điều trị đạt tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.
Tình trạng lây nhiễm HIV trong cộng đồng ở TP HCM được kiểm soát ở mức rất thấp. Trong đó, tỉ lệ lây truyền từ mẹ sang con chỉ còn 0,26%. Tuy nhiên, cục diện dịch tễ học đã có sự thay đổi. Người nhiễm HIV đang có xu hướng "trẻ hóa" với nhóm 16 - 40 tuổi chiếm đến 70% số ca mới hằng năm. Đường lây truyền chính đã chuyển từ tiêm chích ma túy sang quan hệ tình dục không an toàn với 76% ca nhiễm, trong đó MSM là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Nỗ lực vượt thách thức hoàn thành mục tiêu
Kể từ khi ca HIV đầu tiên ở nước ta được phát hiện vào năm 1990 tại TP HCM, đến nay, cả nước đã có hơn 267.000 người nhiễm. Tất cả tỉnh, thành ở nước ta đều đã có người nhiễm loại virus gây đại dịch toàn cầu này. Số người nhiễm HIV tiếp tục gia tăng, đặc biệt nghiêm trọng khi dịch bệnh đang tấn công mạnh vào nhóm thanh niên - lực lượng lao động chính của xã hội. HIV/AIDS không chỉ đe dọa sức khoẻ và tính mạng của hàng triệu người mà còn tác động đến tương lai dân tộc và sự phát triển bền vững của đất nước.
Sau 35 năm ứng phó với HIV/AIDS, Việt Nam đang trong giai đoạn thực hiện mục tiêu "Chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030" đã đạt nhiều thành tựu đáng ghi nhận.
Để hưởng ứng 35 năm Việt Nam ứng phó với HIV/AIDS, Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS (10/11 đến ngày 10/12) và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS 01/12, Bộ Y tế yêu cầu các Bộ, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức các hoạt động truyền thông, như Lễ phát động hưởng ứng các sự kiện, tổ chức mít tinh, huy động sự tham gia của cộng đồng, người dân diễu hành quần chúng, đi bộ, đạp xe, thi chạy, trưng bày, triển lãm, ca nhạc, biểu diễn kịch, chiếu phim lưu động hoặc tổ chức các sự kiện tặng quà cho người nhiễm HIV và người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS ....; truyền thông qua mạng xã hội, truyền thông trực tiếp và truyền thông nhân sự kiện, cung cấp thông tin cho đội ngũ phóng viên, cán bộ truyền thông viết về HIV/AIDS, sản xuất và nhân bản tài liệu truyền thông… với các chủ đề, khẩu hiệu hưởng ứng 35 năm Việt Nam ứng phó với HIV/AIDS, Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2025 và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS 01/12: Công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS, hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030; Tuổi trẻ chung vai - Vì tương lai không còn dịch bệnh AIDS; Cộng đồng sáng tạo - Quyết tâm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030; Giữ vững cam kết - Quyết tâm ngăn chặn AIDS; Dự phòng và điều trị HIV/AIDS để không ai bị bỏ lại phía sau; Xét nghiệm là cách duy nhất để biết tình trạng nhiễm HIV của bạn…
Tất cả các hoạt động này đều hướng đến mục tiêu: Tăng cường sự quan tâm của các nhà lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách cùng toàn xã hội đến công tác phòng, chống HIV/AIDS tiến tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030; Đánh giá tình hình dịch bệnh HIV/AIDS tại Việt Nam qua 35 năm, đồng thời tổng kết và ghi nhận những thành tựu, nỗ lực ứng phó của quốc gia trong công tác phòng chống HIV/AIDS; Giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, người bị ảnh hưởng bởi HIV, AIDS và người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV; Tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, xã hội với người nhiễm HIV, tạo điều kiện để người nhiễm HIV và thành viên gia đình họ tham gia với các hoạt động phòng, chống HIV/…
Báo Sức khỏe và Đời sống phối hợp với Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đã phát động 'Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS'.
Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS là giải thưởng do Báo Sức khỏe & Đời sống phối hợp với Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) tổ chức, nhằm tôn vinh các tác phẩm báo chí xuất sắc phản ánh chân thực các nhân vật, tập thể tiêu biểu ở mọi miền đất nước trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS.
THỂ LỆ CỦA "GIẢI BÁO CHÍ TOÀN QUỐC VỀ PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS" NHƯ SAU:
Điều 1. Tên gọi Giải thưởng
"Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống HIV/AIDS"
Điều 2. Chủ đề
Các nhân vật, tập thể tiêu biểu ở mọi miền đất nước trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS; phản ánh sinh động những nỗ lực, cống hiến của tập thể và cá nhân trong tuyên truyền, dự phòng, chăm sóc, điều trị, hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS và nhóm dễ bị tổn thương; góp phần xóa bỏ kỳ thị, phân biệt đối xử, lan tỏa tinh thần nhân văn và trách nhiệm cộng đồng.
Điều 3. Đối tượng dự thi
Mọi công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên, đang sinh sống trong và ngoài nước. Các thành viên Ban Tổ chức, Hội đồng Giám khảo, Tổ Thư ký không được tham gia.
Điều 4. Quy định về tác phẩm dự thi
1. Thể loại:
- Phóng sự, ký sự, ghi chép, chân dung
- Ảnh: Phóng sự tối thiểu 10 ảnh, kể câu chuyện bằng hình ảnh về chủ đề liên quan đến HIV/AIDS.
- Truyền hình, đa phương tiện: Là chương trình truyền hình, phim tài liệu trên các nền tảng truyền thống (tivi) hay nền tảng điện tử, mạng xã hội.
2. Hình thức thể hiện:
Tác phẩm dự thi có thể theo nhiều hình thức khác nhau:
- Theo hình thức truyền thống (bài viết, video) Theo hình thức mới: Infographic, emagazine, megastory, longform… hoặc kết hợp nhiều hình thức trong một tác phẩm để truyền đạt tốt nhất nội dung, thông điệp và ý nghĩa của tác phẩm.
Lưu ý:
Không nhận các tác phẩm thuộc thể loại tin tức, sự kiện thông thường liên quan đến HIV/AIDS. Tất cả tác phẩm đều có chủ đề cụ thể, khai thác sâu, có ý tưởng, nhân vật rõ ràng.
Không sử dụng nhân vật phiếm chỉ; không sử dụng kỹ xảo làm thay đổi nội dung, hình ảnh; không sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo nên tác phẩm.
3. Điều kiện dự thi của tác phẩm
- Tác phẩm hợp lệ phải được đăng, phát từ 10/07/2024 đến hết 20/11/2025.
- Đối với các trường hợp chưa đăng, phát: Ban Tổ chức sẽ chọn để đăng tải trên Báo Sức khỏe và Đời sống và hệ sinh thái của Báo.
- Ban Tổ chức có quyền loại những Hồ sơ không hoàn chỉnh hoặc không đúng quy định.
- Với những tác phẩm không đạt yêu cầu, Ban Tổ chức không trả lại.
4. Hồ sơ dự thi
- Thông tin tác giả/nhóm: Họ tên, bút danh (nếu có), ngày tháng năm sinh, giới tính.
- Thông tin liên hệ: Địa chỉ thường trú, số điện thoại, email.
- Đơn vị công tác (nếu có).
- Các dữ liệu gửi kèm khi tham gia cuộc thi:
+ Báo điện tử: đường link báo điện tử.
+ Truyền hình: Bản âm thanh, hình kèm kịch bản/lời dẫn.
+ Ảnh báo chí: file ảnh gốc độ phân giải cao, chú thích đầy đủ.
- Hình thức gửi tác phẩm dự thi: gửi Hồ sơ dự thi trực tuyến qua website: https://giaibaochi2025.skds.vn
Điều 5. Quyền và trách nhiệm
1. Tác giả
- Chịu trách nhiệm bản quyền, tính chính xác và pháp lý của tác phẩm.
- Đồng ý để Ban Tổ chức sử dụng tác phẩm phục vụ tuyên truyền, triển lãm, xuất bản (có ghi rõ tên tác giả) trên các phương tiện truyền thông, báo chí.
2. Ban Tổ chức
- Bảo mật thông tin, chấm tác phẩm và lựa chọn công khai, minh bạch.
- Có quyền sử dụng tác phẩm dự thi phục vụ truyền thông, không nhằm mục đích thương mại.
Điều 6. Thời gian – Địa chỉ nhận tác phẩm
- Thời gian nhận: Từ ngày phát động đến hết 20/11/2025 (tính theo thời điểm gửi trực tuyến).
- Địa chỉ nhận: Gửi trực tuyến qua địa chỉ https://giaibaochi2025.skds.vn.
Điều 7. Cơ cấu giải thưởng
- Tác phẩm đạt giải chia làm 3 nhóm, mỗi nhóm gồm 4 mức giải thưởng.
+ Nhóm tác phẩm viết
+ Nhóm tác phẩm ảnh
+ Nhóm truyền hình và đa phương tiện
- Tổng cộng 12 giải, gồm:
+ 03 Giải Nhất: mỗi giải trị giá 20.000.000đ
+ 03 Giải Nhì: mỗi giải trị giá 12.000.000đ
+ 03 Giải Ba: mỗi giải trị giá 8.000.000đ
+ 03 Giải Khuyến khích: mỗi giải trị giá 5.000.000đ