7 sai lầm khi dùng thuốc giảm cân

Không chỉ những người tự sử dụng mà kể cả một số người dùng thuốc giảm cân theo đơn cũng rất dễ mắc các sai lầm phổ biến khiến tác dụng của chúng có thể bị hạn chế hoặc thậm chí gây nguy hiểm.

1. Không tham khảo ý kiến của bác sĩ khi dùng thuốc giảm cân

Một xu hướng khiến các chuyên gia y tế đặc biệt lo ngại. Cuộc thăm dò gần đây được tiến hành do Trung tâm Y tế Wexner của tiểu bang Ohio cho thấy trong số 1.006 người lớn được khảo sát, khoảng 1/4 cho biết họ sẽ cân nhắc sử dụng thuốc giảm cân dạng tiêm mà không cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những người quan tâm đến các loại thuốc này có thể bỏ qua việc tham khảo ý kiến bác sĩ bằng cách mua thuốc từ các hiệu thuốc trực tuyến. Tuy nhiên, việc sử dụng các sản phẩm này có thể có rủi ro. Nghiên cứu tương tự cũng phát hiện ra rằng nhiều hiệu thuốc trực tuyến bán semaglutide, thành phần hoạt chất trong các loại thuốc phổ biến Ozempic và Wegovy, không có giấy phép hợp lệ và cung cấp các sản phẩm có chứa liều lượng hoặc thành phần không an toàn.

Thuốc giảm cân cần được bác sĩ kê đơn để mang lại hiệu quả cho người bệnh béo phì hoặc người có các vấn đề sức khỏe liên quan đến tình trạng thừa cân.

Tiến sĩ Christopher McGowan, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và chuyên gia y học béo phì cho biết ngay cả khi bạn nhận được một loại thuốc có chứa semaglutide hoặc tirzepatide, thành phần hoạt chất trong Zepbound và Mounjaro, thì sẽ là một sai lầm lớn nếu không tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Semaglutide và tirzepatide là những loại thuốc tiêm mạnh không nên sử dụng mà không có sự giám sát y tế đồng thời chúng có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như buồn nôn, nôn dữ dội, mất nước, tắc ruột, bệnh túi mật.

Thuốc chủ vận GLP-1 kích thích tuyến tụy giải phóng insulin và ức chế giải phóng một loại hormone khác được gọi là glucagon, cả hai đều giúp kiểm soát lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh đái tháo đường type 2. Gần đây, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chấp thuận một số hoạt chất chủ yếu GLP-1 để giảm cân ở những người béo phì không bị đái tháo đường.

Trong khi việc chuyển sang dùng thuốc giảm cân không kê đơn là một mối quan tâm đáng kể, thì còn có những sai lầm mà nhiều người mắc phải khi nói đến thuốc quản lý cân nặng, thuộc nhóm thuốc được gọi là GLP-1.

2. Bỏ qua liều

TS. Michael Snyder, giám đốc y khoa của Trung tâm phẫu thuật bariatric tại Trung tâm y tế Rose và chuyên gia về béo phì tại công ty chăm sóc cân nặng cá nhân FuturHealth cho biết: "Một số người nghĩ rằng việc quên một liều là vô hại nhưng tính nhất quán là chìa khóa với các loại thuốc như semaglutide để duy trì hiệu quả của nó. Tất cả các kết quả mà bạn đang tìm kiếm đều dựa trên hướng dẫn dùng thuốc rất nghiêm ngặt".

Snyder gợi ý nên đặt lời nhắc hoặc sử dụng sổ ghi chép thuốc để tránh quên liều, giúp đảm bảo thuốc có tác dụng như mong muốn, dẫn đến kết quả tốt hơn.

3. Không ăn đủ protein khi dùng thuốc giảm cân

Ngay cả khi không dùng thuốc theo toa GLP-1, việc bổ sung đủ protein có thể thay đổi kết quả trong việc giảm cân vì nó giúp tăng cơ và là chất dinh dưỡng đa lượng tạo cảm giác no nhất.

Với người dùng thuốc giảm cân, protein còn trở nên quan trọng hơn nữa. Ăn đủ protein là rất quan trọng để duy trì cơ xương. Elizabeth Sharp, bác sĩ nội khoa, giám đốc điều hành của Health Meets Wellness cho biết: "Nếu bạn giảm cân nhưng mất quá nhiều cơ, bạn thực sự có thể có tỷ lệ mỡ cơ thể cao hơn sau khi giảm cân".

Một đánh giá có hệ thống năm 2024 phát hiện ra rằng semaglutide rất hiệu quả trong việc giảm cân nhưng cũng làm giảm đáng kể khối lượng cơ nạc ngoại trừ mỡ.

Semaglutide và tirzepatide làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày, giúp mọi người cảm thấy no nhanh hơn, lâu hơn. Ngay cả khi bạn không cảm thấy đói khi dùng GLP-1, hãy cố gắng xây dựng các bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ từ nguồn protein có nguồn gốc từ thực vật hoặc động vật.

4. Không ăn đủ chất xơ

Chất xơ là một chất dinh dưỡng khác không nên cắt giảm khi dùng GLP-1. Một sai lầm phổ biến là không tiêu thụ đủ chất xơ để giúp ngăn ngừa táo bón, một tác dụng phụ thường gặp của semaglutide. Việc hấp thụ đủ chất xơ là thách thức khi bạn không có cảm giác thèm ăn nhưng các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích lựa chọn thực phẩm giàu chất xơ khi có thể. Các loại thực phẩm như đậu, đậu lăng và sinh tố cung cấp chất xơ mà không làm tăng đáng kể khối lượng bữa ăn.

5. Không tập thể dục

Việc dùng thuốc giảm cân không có nghĩa là nên bỏ qua việc tập thể dục. Trên thực tế, tập thể dục rất quan trọng để duy trì khối lượng cơ và quá trình trao đổi chất. Mục tiêu không phải là giảm cân càng nhanh càng tốt. Chúng ta muốn giảm mỡ chứ không phải là giảm cơ và tập thể dục sẽ đảm bảo điều này.

Điều quan trọng là phải xây dựng cơ bắp khi bạn giảm cân để có sức khỏe tổng thể, chức năng và tăng cường trao đổi chất lâu dài.

Ăn uống lành mạnh và duy trì hoạt động thể chất có thể giúp ích cho việc kiểm soát cân nặng.

6. Dừng lại quá sớm

Bất kỳ ai dùng thuốc GLP-1 để giảm cân nên lên kế hoạch dùng thuốc vô thời hạn. Những loại thuốc này không được thiết kế để sử dụng trong thời gian ngắn và bệnh nhân cần hiểu rằng việc tăng cân trở lại là điều chắc chắn sau khi ngừng thuốc. Cơn đói "tái phát" có thể làm tăng cảm giác thèm ăn trong nhiều tháng sau khi ngừng dùng GLP-1, vì vậy cân nặng gần như chắc chắn sẽ tăng trở lại.

Do đó, đừng mong đợi thuốc có thể thay đổi nguyên nhân gốc rễ của tình trạng thừa cân.

7. Bỏ bữa

Trong khi dùng GLP-1, có khả năng bạn sẽ không cảm thấy đói lắm nhưng bỏ bữa là một sai lầm lớn, việc tránh ăn uống thường xuyên dễ dẫn đến mức dinh dưỡng thấp. Hoặc nếu dồn tất cả lượng calo hàng ngày của mình vào một bữa ăn quá lớn, có thể gặp phải các tác dụng phụ khó chịu ở đường tiêu hóa.

Hãy đảm bảo ăn ít nhất hai bữa một ngày và một bữa ăn nhẹ mỗi ngày. Ăn theo lịch trình đều đặn cũng có thể giúp bạn theo dõi lượng thức ăn nạp vào cơ thể.

Thuốc giảm cân không phải là giải pháp thay thế cho lối sống

Theo Trường Y Harvard, có một số báo cáo đáng lo ngại về các loại thuốc giảm cân trước đây. Các lựa chọn thuốc giảm cân trên thị trường đều có những cảnh báo riêng.

Thuốc giảm cân không phải là giải pháp thay thế cho những thay đổi về lối sống. Thuốc có hiệu quả nhất khi được sử dụng như một phần của chương trình giảm cân y tế rộng hơn. Thuốc chỉ nên là một phần của kế hoạch trọn đời bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng.