Bạo hành trẻ em: Vết thương từ gia đình và rào cản pháp lý

Dồn dập những vụ việc gây rúng động

Thời gian gần đây, dư luận liên tục rúng động trước sự tàn nhẫn của các hành vi bạo hành. Gần đây nhất là vụ việc đau lòng xảy ra vào tối 18/10, khi một bé gái học lớp 5 tại Hà Tĩnh nghi bị cha dượng đánh đập dã man. Nạn nhân phải nhập viện cấp cứu với đa chấn thương, bầm tím chằng chịt toàn thân và vết rách da đầu cần khâu nhiều mũi. Trước đó, vào trung tuần tháng 9, một bé trai đã phải viết "tâm thư" và ghi lại clip cầu cứu, tố cáo việc bị mẹ kế thường xuyên dùng các vật dụng như chai thủy tinh, điện thoại để hành hung.

Đáng lo ngại hơn, bạo lực còn lan vào môi trường nhà trường. Vụ việc cô giáo tại một trường mầm non ở Hà Nội (phường Bồ Đề) bị tố cáo dùng roi đánh, ném mạnh bé T.K.L (sinh năm 2021) vào tường, thậm chí túm chân dốc ngược đầu học sinh khác, đã gây phẫn nộ lớn.

Tương tự, vào tháng 4, hình ảnh giáo viên tại Trường Mầm non Công ty May Đáp Cầu (tỉnh Bắc Ninh cũ) bế học sinh vào góc lớp đánh liên tiếp đã được chia sẻ, cho thấy sự thiếu an toàn nghiêm trọng tại các cơ sở giáo dục. Những vụ việc được công bố chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Theo thống kê của Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em 111, chỉ tính riêng 8 tháng đầu năm 2025, hệ thống đã tiếp nhận gần 233.000 cuộc gọi, trong đó số trường hợp liên quan đến bạo lực luôn chiếm tỷ lệ cao, như tháng 7 là 53,7% và tháng 8 là 50,5% số vụ việc can thiệp.

Pháp luật Việt Nam đã thiết lập các chế tài đủ mạnh, từ Luật Trẻ em 2016 đến các quy định trong Bộ luật Hình sự (Tội cố ý gây thương tích, Tội hành hạ người khác), với mức phạt tù có thể lên tới 20 năm hoặc chung thân đối với các tội danh gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Mức xử phạt hành chính đối với hành vi bạo hành cũng đã được quy định từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Tuy nhiên, khâu thực thi pháp luật vẫn gặp nhiều rào cản. Những vụ bạo hành trong gia đình thường bị che giấu hoặc coi nhẹ dưới danh nghĩa "dạy dỗ", khiến việc giám định thương tích gặp khó khăn. Đặc biệt, đối với hành vi bạo hành tinh thần, việc thu thập bằng chứng và thiết lập tiêu chí đo lường gần như bất khả thi, kéo dài quá trình chứng minh và khiến nạn nhân tiếp tục chịu đựng.

Kích hoạt cơ chế khẩn cấp và trách nhiệm cộng đồng

Để giải quyết tận gốc vấn đề, việc bảo vệ trẻ em phải được nhìn nhận là trách nhiệm của toàn xã hội, đòi hỏi hành động quyết liệt và đồng bộ từ nhiều phía.

Luật sư Nguyễn Hoài Nam, Công ty luật TNHH Bamboo Star nhận định rằng: "Vấn đề cốt lõi không nằm ở chế tài, mà nằm ở cơ chế kích hoạt bảo vệ khẩn cấp và tính chất thân thuộc của người gây án. Khi người bạo hành là cha mẹ, người giám hộ, việc chứng minh yếu tố cấu thành tội phạm, đặc biệt là phải có thương tích đủ nặng, trở nên vô cùng phức tạp. Chúng ta phải thay đổi tư duy: không thể chỉ hành động khi trẻ đã có 'thương tật 11%', mà cần có cơ chế pháp lý để can thiệp ngay lập tức khi phát hiện dấu hiệu bạo hành tinh thần hoặc nguy cơ cao, thậm chí là tước quyền chăm sóc tạm thời".

Đồng quan điểm về giải pháp phòng ngừa, ThS. Nguyễn Viết Hiền - chuyên gia tâm lý giáo dục, thành viên Ban Chấp hành Hội Tâm lý Trị liệu Việt Nam cho rằng: "Bạo hành trẻ em là một vòng luẩn quẩn tâm lý. Nhiều trẻ không tự 'tố cáo' được vì bị đe dọa hoặc bị nhồi nhét tư tưởng rằng đòn roi là 'yêu thương'. Do đó, giải pháp phải bắt đầu từ tăng cường giáo dục làm cha mẹ tích cực và nâng cao nhận thức cho cộng đồng (hàng xóm, tổ dân phố, trường học).

Mỗi người dân cần được trang bị kỹ năng nhận biết các dấu hiệu bất thường. Chỉ khi cộng đồng không bao che, không im lặng, đường dây nóng 111 mới thực sự phát huy hiệu quả 'phòng ngừa từ sớm, từ xa'".

Chống bạo hành trẻ em không thể chỉ dừng lại ở việc xử phạt sau khi sự việc đã xảy ra, mà phải là một chiến lược phòng ngừa chủ động, bắt đầu từ sự cảnh giác của mỗi gia đình và trách nhiệm không thể chối bỏ của toàn xã hội.