Bí quyết giúp con bạn luôn khỏe mạnh và thông minh: Điều cần làm ngay từ trong bào thai!

Dinh dưỡng là yếu tố rất quan trọng đối với sức khỏe và trí tuệ của con người trong suốt cả vòng đời. Ở những năm tháng đầu đời (tính từ trong bào thai), trẻ nhận được đủ dinh dưỡng sẽ phát triển toàn diện cả về thể chất và trí tuệ.

Theo các chuyên gia y tế, từ khi trẻ còn trong bụng mẹ cho đến đến lúc dưới 5 tuổi, đây là “cửa sổ cơ hội vàng” để can thiệp dinh dưỡng. Nếu được nuôi dưỡng hợp lý, trẻ có thể đạt được chiều cao, cân nặng tối ưu, hệ miễn dịch khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.

Theo số liệu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi tại Việt Nam đã giảm đáng kể trong 20 năm qua, song vẫn còn nhiều thách thức. Ở một số vùng nông thôn, miền núi, tỷ lệ trẻ thấp còi và nhẹ cân vẫn cao; ngược lại, tại đô thị, tình trạng thừa cân, béo phì đang gia tăng nhanh chóng.

Điều này phản ánh sự mất cân bằng trong chăm sóc dinh dưỡng, nơi trẻ em bị suy dinh dưỡng, nơi lại đối mặt với bệnh chuyển hóa do thừa dinh dưỡng. Cả hai thái cực này đều để lại hệ lụy nặng nề cho sự phát triển lâu dài của trẻ.

Vai trò của dinh dưỡng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ

Trong suốt quá trình mang thai, dinh dưỡng từ mẹ chính là nguồn sống duy nhất của thai nhi. Mọi dưỡng chất mà em bé nhận được đều đến từ khẩu phần ăn, lối sống và sức khỏe của mẹ. Vì thế, chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ không chỉ ảnh hưởng đến cân nặng, chiều cao khi chào đời mà còn quyết định đến sự phát triển trí não và sức khỏe khi trưởng thành của trẻ.

Ngay từ những tuần đầu tiên, khi các cơ quan quan trọng như não bộ, tim, gan, phổi bắt đầu hình thành, dưỡng chất từ mẹ được truyền qua nhau thai để nuôi dưỡng thai nhi. Lượng protein, vitamin, khoáng chất, chất béo hay đường glucose mà mẹ hấp thu hàng ngày đều trực tiếp quyết định đến quá trình phát triển này.

Việc người mẹ thiếu dinh dưỡng, ăn uống không đủ chất có thể khiến thai nhi chậm phát triển, nhẹ cân khi sinh, dễ mắc các bệnh về suy dinh dưỡng, còi cọc.

Ngược lại, việc thừa dinh dưỡng do mẹ ăn quá nhiều thực phẩm nhiều đường, nhiều chất béo dễ dẫn đến tiểu đường thai kỳ, khiến trẻ sinh ra có nguy cơ thừa cân, rối loạn chuyển hóa, gây nhiều bệnh nguy hiểm.

Đối với cả thai phụ và trẻ nhỏ, chế độ ăn có thể giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần quan trọng nhất vẫn là bữa ăn đủ chất và cân đối.

Thực hiện chế độ dinh dưỡng cần thiết để giúp trẻ phát triển toàn diện

Giai đoạn mang thai: Hãy ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng ngay khi phát hiện có thai bằng cách điều chỉnh bất kỳ sự thiếu hụt dinh dưỡng nào có thể mắc phải và duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh. Chủ động uống vitamin nếu có kế hoạch mang thai, đặc biệt là chất sắt và axit folic.

Giai đoạn cho con bú: Thời gian cho con bú, bà mẹ cần tiếp tục đảm bảo một chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng, đặc biệt chú trọng đến a xít béo không no (DHA), sắt và kẽm. Bên cạnh đó, lên kế hoạch cho trẻ bắt đầu bổ sung sắt khi được 4 tháng nếu cho con bú theo chỉ dẫn của bác sĩ nhi khoa.

Đối với trẻ bú sữa mẹ và cả trẻ bú sữa công thức, hãy bắt đầu cho trẻ ăn dặm khoảng 6 tháng tuổi. Nguồn cung cấp sắt và kẽm từ sữa mẹ sẽ giảm trong khi nhu cầu của trẻ đối với những chất dinh dưỡng này lại không ngừng tăng lên sau thời điểm này. Nên chú trọng bổ sung thịt, ngũ cốc, tăng cường sắt và kẽm, bên cạnh các chất dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ tập ăn dặm trong chế độ ăn uống hàng ngày.

Giai đoạn trẻ tập đi đến trước 5 tuổi: Giai đoạn này nhiều cha mẹ sẽ phải đối phó với chứng biếng ăn ở trẻ. Vì vậy, cần tập trung vào chất lượng của chế độ ăn uống. Cha mẹ chú trọng chọn lựa thực phẩm lành mạnh, bổ dưỡng, cụ thể là nhằm mục tiêu các loại thịt, cá, đậu, ngũ cốc giàu chất dinh dưỡng, chất béo thực vật, trứng, bơ, hạt, nhiều trái cây và rau quả để duy trì chế độ ăn đa dạng mỗi ngày cho trẻ.

Hạn chế với quá nhiều đồ ngọt và đồ ăn vặt, vì chúng có thể làm mất đi các chất dinh dưỡng quan trọng đối với sức khỏe não bộ của trẻ nhỏ.

Bên cạnh việc thay đổi chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và vận động và bổ sung thêm các vi chất theo chỉ dẫn của bác sĩ nếu cần thiết.