Chậm phát triển chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng ở trẻ em

Thiếu hormone tăng trưởng ở trẻ em: nguyên nhân quan trọng nhưng rất khó nhận biết

Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Thư Hương, đơn vị Nội tiết, khoa Nội - Bệnh viện FV cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thấp bé ở trẻ như: suy dinh dưỡng, mắc các bệnh lí mạn tính, sinh ra nhỏ hơn so với tuổi thai, các hội chứng đặc biệt như hội chứng Turner,… Trong số đó, thiếu hormone tăng trưởng dù chiếm một tỉ lệ rất thấp 1/4000 - 1/10.000 nhưng là một trong những nguyên nhân quan trọng gây chậm tăng trưởng ở trẻ và rất khó nhận biết.

Thiếu hormone tăng trưởng là tình trạng cơ thể trẻ không sản xuất hoặc phóng thích đủ hormone tăng trưởng để đáp ứng cho việc phát triển chiều cao đúng chuẩn theo tuổi và giới. Mặc dù thiếu hormone tăng trưởng không ảnh hưởng đến sức khỏe và trí thông minh của trẻ, nhưng chiều cao quá thấp đặc biệt ở độ tuổi trưởng thành sẽ khiến trẻ dễ mặc cảm, tự ti với bạn bè đồng trang lứa, cũng như gây ra những hạn chế cho các hoạt động sinh hoạt và công việc đòi hỏi về chiều cao. 

Các dấu hiệu gợi ý trẻ bị thiếu hormone tăng trưởng các bậc phụ huynh nên chú ý bao gồm: chiều cao tại một thời điểm <- 2 độ lệch chuẩn dựa trên biểu đồ tăng trưởng theo tuổi và giới (biểu đồ tăng trưởng của WHO); tốc độ tăng chiều cao <=4cm/ năm; trẻ có tầm vóc thấp hơn và khuôn mặt trẻ hơn so với tuổi; bé trai có dương vật nhỏ; trẻ nhỏ ngay từ lúc mới sinh.

Điều trị thiếu hormone tăng trưởng ở trẻ em

Khi trẻ có các dấu hiệu nêu trên, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám ngay, càng sớm càng tốt vì thời gian vàng có thể điều trị được đối với những trẻ bị thiếu hormone tăng trưởng là từ 4 – 13 tuổi trước khi các sụn xương của trẻ đóng lại, sau giai đoạn dậy thì cho dù có chẩn đoán là thiếu hormone tăng trưởng thì sự điều trị lúc này cũng không còn hiệu quả tăng chiều cao.

Phụ huynh cần đưa trẻ đến khám tại các bác sĩ có chuyên môn về nội tiết nhi để được thăm khám, chẩn đoán và tư vấn phương thức điều trị phù hợp. Khi đã xác định nguyên nhân gây nên tình trạng thấp chiều cao là do thiếu hormone tăng trưởng, trẻ sẽ được chỉ định áp dụng phương pháp tiêm hormone tăng trưởng dưới da.

Các thử nghiệm lâm sàng và điều trị thực tế cho thấy, phương pháp này sẽ giúp tăng chiều cao với tốc độ 8 - 12 cm trong năm đầu tiên, và hiệu quả này vẫn còn được duy trì trong những năm sau đó. Phương pháp này đã được FDA công nhận suốt 30 năm qua và nếu tiêm hormone với liều lượng thích hợp sẽ an toàn, không gây nguy hiểm về lâu dài đối với sự phát triển não bộ cũng như sức khỏe của trẻ. Nếu trẻ có suy dinh dưỡng thì sự điều trị hormone tăng trưởng kết hợp với dinh dưỡng sẽ giúp trẻ đạt được chiều cao tối ưu tại độ tuổi trưởng thành.

Bác sĩ Thư Hương cũng khuyến cáo phụ huynh nên đo chiều cao cho trẻ mỗi 6 tháng hoặc tốt nhất là 3 tháng một lần và vẽ lên biểu đồ tăng trưởng của WHO. Nếu phát hiện chiều cao của bé nằm < -2SD hoặc tốc độ tăng trưởng ≤ 2cm trong 6 tháng nghĩa là đang có dấu hiệu bất thường.