Có nên chích đầu ngón tay khi đột quỵ?

Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, PGS.TS. Hoàng Bùi Hải, Trưởng Khoa Cấp cứu & Hồi sức tích cực - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết, đột quỵ là tình trạng xảy ra rất nhanh và bất ngờ. Đột quỵ liên quan đến hệ thần kinh trung ương, xảy ra khi có sự thiếu hụt chức năng của hệ thần kinh trung ương.

"Trước đây, khi nhắc tới đột quỵ, chúng ta hay nói về vấn đề của tim, nhưng ngày nay người ta tập trung vào vấn đề của não, với 2 thể đột quỵ là xuất huyết não và nhồi máu não. Trong đó, nhồi máu não thường gặp nhiều hơn.

Nguyên nhân sơ bộ của đột quỵ là do sự thiếu oxy cung cấp cho các tế bào não trên hệ thần kinh trung ương. Nguyên nhân sâu xa là do tắc nghẽn mạch máu dẫn máu từ động mạch từ tim lên các động mạch lớn, lên động mạch não; hoặc do chảy máu, các mạch máu trong não bị vỡ và chảy máu vào các mô não. Tất cả đều dẫn đến hậu quả là không thể cung cấp được oxy và dưỡng chất cho các tế bào não, gây ra những triệu chứng của đột quỵ", PGS.TS.BS Hoàng Bùi Hải thông tin.

Nói về phương pháp chữa đột quỵ bằng cách "chích máu ở đầu ngón tay và dái tai" chỉ với một cây kim, được lan truyền trên mạng xã hội, PGS.TS Hoàng Bùi Hải nhấn mạnh: "2 việc cần thực hiện ngay lập tức khi phát hiện một người có dấu hiệu đột quỵ là sơ cứu và gọi đội cấp cứu ngoại viện để chuyển bệnh nhân tới bệnh viện càng sớm càng tốt.

Còn lại, những việc như cố gắng đo huyết áp người bệnh xem có cao không, hay dùng những thuốc truyền miệng, những thuốc không được bác sĩ khuyến cáo, những thuốc trôi nổi trên thị trường; thực hiện chích máu đầu ngón tay, xoa dầu, bấm huyệt nhân trung hay tất cả những biện pháp truyền miệng dân gian khác mà không từ khuyến cáo của bác sĩ thì đều không nên làm".

PGS.TS Hoàng Bùi Hải cũng cho hay, điều quan trọng nhất là làm sao người bệnh đột quỵ phải đến được cơ sở y tế có thể chẩn đoán và điều trị bệnh lý đột quỵ. Bởi cứ mỗi phút trôi qua, ở người bệnh đột quỵ sẽ có khoảng 2 triệu nơron thần kinh bị chết đi, mà nơron thần kinh một khi đã chết đi thì khả năng hồi phục lại rất hạn chế.

Dấu hiệu của đột quỵ và cách xử lý

Dấu hiệu của đột quỵ

Theo PGS.TS Hoàng Bùi Hải, đột quỵ rất dễ nhận biết và đại đa số trường hợp đột quỵ biểu hiện rất điển hình.Một người đang bình thường, tiếp xúc được bằng mắt, bằng giao tiếp, bằng hành động bỗng trở nên thiếu hụt những chức năng như vậy, đó là dấu hiệu nhận biết đột quỵ.

Để nhận biết sớm hơn, chính xác hơn những bệnh nhân đột quỵ, chúng ta có thể dựa vào quy tắc FAST. Trong đó:

F (FACE): Miêu tả sự biến đổi của khuôn mặt. Bệnh nhân có thể liệt một bên mặt dẫn tới mặt lệch một bên; một số người có thể bị méo miệng; rơi vãi thức ăn, nước ra ngoài khi ăn uống.

A (ARM): Bệnh nhân có thể yếu hẳn một bên người (cả tay và chân); có người chỉ yếu tay hoặc yếu chân; một số trường hợp chỉ xuất hiện dấu hiệu tê một bên người.

S (SPEECH): Bệnh nhân khó nói, phát âm không rõ, có khi nói trống không; nặng hơn có thể không hiểu được lời nói, câu hỏi của người đối diện và không trả lời được.

Đây là 3 dấu hiệu rất quan trọng. Bên cạnh đó, còn có những dấu hiệu khác không điển hình như đột nhiên mờ đi một mắt hoặc nôn, buồn nôn, đau đầu,…

T (TIME): Khi xuất hiện đột ngột các triệu chứng trên, cần càng nhanh càng tốt, phải đưa bệnh nhân vào bệnh viện. Mặt khác, chữ T ở đây cũng có nghĩa, đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào: khi chúng ta đang làm việc, hay đang ngủ giữa ban đêm,…

"Đột quỵ xảy ra rất đột ngột, bất thình lình, khi mạch máu bị lấp đầy bởi cục huyết khối, bởi mảng xơ vữa hay động mạch bị vỡ ra. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể có những dấu hiệu báo trước, điển hình như tình trạng tai biến mạch máu não thoáng qua. Người bệnh có thể đột nhiên thấy yếu nửa người, rối loạn về mặt ngôn ngữ hoặc có những triệu chứng rất nhẹ, nhanh chóng qua đi nên không để ý.

Tuy nhiên, đây là dấu hiệu cảnh báo rất quan trọng, giúp người bệnh hiểu được mình đang có vấn đề và cần đến gặp bác sĩ. Các trường hợp bị tai biến mạch não thoáng qua, nếu không được can thiệp và điều trị sớm có thể dẫn đến đột quỵ thực sự và khi đã bị đột quỵ thực sự thì có thể rất nặng", PGS.TS Hoàng Bùi Hải nói.

Xử lý thế nào khi phát hiện một người bị đột quỵ?

Theo PGS.TS Hoàng Bùi Hải, đột quỵ có nhiều mức độ khác nhau. Có những người bệnh đột quỵ hôn mê ngay lập tức, thậm chí ngừng tim, ngừng thở. Đây là trường hợp nặng nhất. Với trường hợp này, việc đầu tiên cần ưu tiên là thực hiện là cấp cứu ngừng tuần hoàn, ép tim (đặt tay giữa ngực bệnh nhân, ép tim, kết hợp thổi ngạt).

Tuy nhiên, đại đa số trường hợp đột quỵ không ở mức nặng nhất như trên. Bệnh nhân có thể liệt nửa người, vẫn có thể nói chuyện nhưng không rõ tiếng, vẫn hít vào - thở ra một cách bình thường. Đây là trường hợp khá thường gặp.

"Với những bệnh nhân này, phải ngay lập tức đỡ bệnh nhân nằm xuống với tư thế an toàn. Ví dụ, người bệnh có thể gục trên ghế, gục trên bàn hoặc gục bên vệ đường. Cần nhanh chóng đưa họ ra nơi an toàn, thoáng đãng, nền phẳng và cho nằm trong tư thế nằm nghiêng một bên, đầu kê cao.

Tư thế nằm nghiêng an toàn là quan trọng nhất, bởi khi bị đột quỵ, rối loạn ý thức, bệnh nhân có thể nôn, những chất nôn này có nguy cơ làm bít tắc đường thở. Bên cạnh đó, động tác nằm nghiêng cũng làm cho đường thở thông thoáng, tránh cho người bệnh bị suy hô hấp. Tình trạng suy hô hấp sẽ khiến tổn thương đột quỵ nặng hơn rất nhiều, thậm chí bệnh nhân có thể tử vong trước khi đến đến bệnh viện. Do đó, sơ cứu ban đầu là công việc quan trọng bậc nhất", PGS.TS Hoàng Bùi Hải hướng dẫn.

PGS.TS Hoàng Bùi Hải cũng lưu ý, sau khi người bệnh nôn, có thể hỗ trợ móc miệng, làm sạch đờm dãi để đường thở bệnh nhân thông thoáng. Ngoài ra, song song với sơ cứu, cần phải nhanh chóng gọi đội cấp cứu ngoại viện - số 115.

Xem thêm bài viết: