Có nên trồng cây xanh làm dải phân cách đường cao tốc?

Cây xanh có làm cản trở tầm nhìn trên đường cao tốc?

Ngày 15/9, Cục Cảnh sát giao thông (Cục CSGT, Bộ Công an) kiến nghị bỏ cây xanh ở dải phân cách trên cao tốc, chỉ dùng lưới chống chói, sau vụ tai nạn liên hoàn giữa xe bồn tưới cây trên tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình và ba xe đang lưu thông, làm 8 người bị thương.

Hiện nay có nhiều tuyến cao tốc trồng cây xanh ở dải phân cách như Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai, đại lộ Thăng Long, Hà Nội - Bắc Giang, Hà Nội - Thái Nguyên, TP HCM - Long Thành... Đây đều là các cao tốc có quy mô 4-6 làn xe, có làn dừng khẩn cấp.

PGS.TS Vũ Hoài Nam (Đại học Xây dựng Hà Nội) cho rằng cây xanh ở dải phân cách giữa có ưu điểm là dẫn hướng cho phương tiện ngoài các biển báo trên đường, ngăn ánh sáng đèn pha xe ngược chiều, giúp tài xế quan sát an toàn vào ban đêm.

Cùng với đó, cây xanh ở dải phân cách giúp ngăn bụi từ làn ngược chiều, tạo cảnh quan, bảo vệ môi trường xanh trên cao tốc, tạo tâm lý thoải mái cho tài xế. Nhược điểm là cây có thể rậm hoặc cao che khuất tầm nhìn tại các đoạn giao cắt, nút ra vào, tràn đất ra đường gây ảnh hưởng giao thông. Đơn vị quản lý tốn chi phí duy tu, trồng, cắt tỉa, chăm sóc và tưới.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, trước đây, ngành giao thông bàn luận về nội dung này song đều đánh giá cây xanh có nhiều tác dụng như tạo cảnh quan, chống chói đèn xe ngược chiều, tạo bóng mát, điều hòa không khí... nên vẫn cần được trồng tại cao tốc có mặt đường đủ rộng theo đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn.

"Việc loại bỏ cây xanh trên cao tốc cần được các cơ quan chức năng nghiên cứu, đánh giá khoa học và căn cứ tình hình thực tế, không nên sau một vụ tai nạn mà áp dụng biện pháp này", ông Quyền nói, cho rằng việc cắt tỉa cây, tưới cây trên dải phân cách được thực hiện theo đúng quy trình sẽ giảm nguy cơ tai nạn. Trường hợp đã có đủ biện pháp an toàn mà phương tiện khác đâm phải thì là lỗi do tài xế đó thiếu quan sát, không làm chủ tốc độ.

TS. Phan Lê Bình, chuyên gia giao thông của Tổ chức Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cho rằng, vụ tai nạn giao thông liên quan xe bồn tưới nước vừa qua là đáng tiếc, song đó là lỗi do con người, chứ đừng đổ lỗi cho cây xanh vì nó không có tội. Trái lại, việc trồng cây xanh ở dải phân cách giữa, theo chuyên gia có rất nhiều ưu điểm.

"Thứ nhất, cây xanh có tác dụng chắn được ánh sáng đèn pha từ phương tiện ở chiều ngược lại vào ban đêm. Đó là một tác dụng quan trọng. Tất nhiên, nếu không có cây xanh, có thể thay thế bằng tường kim loại, hoặc tường bê tông, song cây xanh có tác dụng tốt hơn.

Cùng với đó, cây xanh giúp làm sạch không khí, tạo cảnh quan, và tạo cảm giác dễ chịu hơn cho người lái. Do đó, việc không trồng cây xanh ở dải phân cách giữa chưa phải giải pháp tối ưu, không phải các nước trên thế giới đều làm vậy", chuyên gia Phan Lê Bình nêu quan điểm.

Những loại cây nên trồng ở đường cao tốc

PGS Nguyễn Quang Đạo, trường Đại học Xây dựng Hà Nội cho rằng, trồng cây trên cao tốc nên chú ý mức độ phù hợp của chủng loại cây với khí hậu, đất đai, và cả văn hóa địa phương, vùng miền. Sự thay đổi của hàng cây trên cao tốc khi đi qua các địa phương khác nhau cũng góp phần quan trọng làm thay đổi ấn tượng thị giác – một yếu tố rất quan trọng đối với người lái xe:

Quan trọng nhất, mỗi tuyến đường có đặc trưng riêng, một tuyến dài hàng trăm cây số không tạo ra tính đặc trưng. Một trong những tiêu chí nữa là không tạo ra tính nhàm chán cho lái xe. Vì nhàn chán có thể gây hiệu ứng khác, là buồn ngủ. Chính vì vậy, cây xanh có thể là yếu tố hỗ trợ, nó vừa mang tính đặc trưng từng vùng miền, nhưng đồng thời có thể hạn chế tác động đến người lái xe.

Theo chuyên gia, đường cao tốc thường có không gian rộng, khả năng dẫn dụ gió lớn nên cây dễ bị gãy, đổ. Do vậy, việc trồng cây ven cao tốc cần đảm bảo mật độ đủ dày để tăng tác dụng cản gió:

Kinh nghiệm thế giới thì họ sẽ trồng cây 2 bên với mức độ dày, tạo thành bức vách, lúc đó khả năng hỗ trợ nhau, giảm khả năng gãy đổ của cây. Còn keo phát triển nhanh, nếu đúng đó chỉ là cây khai thác đất thì có thể là sẽ hỗ trợ để trồng các cây khác bổ sung thêm vào.

Theo các chuyên gia, nhược điểm duy nhất đáng kể của việc trồng cây xanh trên dải phân cách là đôi khi cây phát triển quá cao, rậm rạp, có thể che khuất tầm nhìn. Bên cạnh đó, việc duy trì sự sống cho cây sẽ phát sinh chi phí chăm sóc hoặc trồng lại khi cây chết, nhưng chi phí này không quá lớn.

Tại những tuyến cao tốc có mặt đường rộng, dải phân cách rộng, cần tiếp tục duy trì cây xanh, tạo cảnh quan, tránh gây lãng phí đất và chi phí đã đầu tư. Tuy nhiên, các đơn vị quản lý cần tưới cây trên cao tốc chỉ vào giờ cao điểm; ngoài đèn tín hiệu cảnh báo, còi ủ lắp trên xe bồn, buộc phải có xe hộ tống cảnh báo di động chạy phía sau xe bồn để cảnh giới cho phương tiện khác.

Trước đó, khoảng9h18 ngày 15/9, ô tô limousine mang biển kiểm soát 29E-127.XX do tài xế Trần Văn T. (SN 1995) điều khiển, lưu thông trên cao tốc Pháp Vân - Ninh Bình. Đến Km222+800 (địa phận tỉnh Ninh Bình) ô tô này bất ngờ đâm vào đuôi xe tưới cây do tài xế Nguyễn Hữu C. (SN 1982) điều khiển đang đi sát dải phân cách giữa.

Cú va chạm mạnh khiến ô tô limousine lật nghiêng, sau đó va chạm với 2 ô tô khác đang đi cùng chiều. Vụ tai nạn khiến 10 người trên ô tô limousine bị thương, 11 người khác trên ô tô khách loại 30 chỗ ngồi bị xây xước, tất cả được lực lượng chức năng đưa đến bệnh viện.