Đãi ngộ xứng đáng là điều kiện tiên quyết để giữ chân nhân lực ngành y

Phụ cấp trực 18.000 đồng/ca. Phụ cấp phẫu thuật chỉ từ 40.000–150.000 đồng/ca. Nhân viên y tế thôn, bản được hỗ trợ mức thấp hơn cả... một suất ăn trưa công sở.

Những con số khiêm tốn này chưa phản ánh được nhiệt huyết, cống hiến và cả sự hi sinh của hàng trăm nghìn nhân viên y tế trên cả nước, những người luôn đối mặt với áp lực, rủi ro và nguy cơ nghề nghiệp ở mức cao.

Gánh nặng lớn nhưng đãi ngộ còn thấp

Theo báo cáo của Bộ Y tế, tình trạng thiếu hụt nhân lực đang diễn ra tại nhiều cơ sở khám chữa bệnh, nhất là ở tuyến y tế cơ sở và vùng sâu vùng xa. Trong khi đó, chế độ đãi ngộ cho đội ngũ y tế vẫn chưa có chuyển biến rõ ràng, thậm chí nhiều khoản phụ cấp còn quá thấp so với mặt bằng chung hiện nay. Theo đó:

Phụ cấp trực theo quy định hiện hành chỉ từ 18.000 – 26.000 đồng/ca – một con số không đủ để mua một ly cà phê tại thành phố lớn.

Phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật: chỉ từ 40.000 đồng với thủ thuật loại I đến tối đa 150.000 đồng với ca đại phẫu thuật loại đặc biệt.

Hỗ trợ cho nhân viên y tế thôn, bản: tối đa 0,3 lần mức lương cơ sở – tương đương hơn 400.000 đồng/tháng, trong khi họ phải thường xuyên đi bộ hàng chục cây số, làm việc trong điều kiện thiếu thốn, không có bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội.

Ngành y tế cần thêm động lực từ thu nhập

Hàng tháng, mỗi bác sĩ khoa Phẫu thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai có từ 4-5 ngày trực 24/24, phụ cấp hơn 100.000 đồng/ngày. Công việc ban đêm thường nhiều và áp lực hơn do lúc này có ít nhân viên y tế, trong khi rất nhiều bệnh nhân nặng tuyến dưới hay chuyển lên vào ban đêm.

"Những ngày trực, chúng tôi thường không được ngủ, mấy anh chị em chỉ có thể tranh thủ, thay phiên ngả lưng một chút cho đỡ mệt. Có những buổi trực phải mổ cấp cứu thâu đêm", một bác sĩ tâm sự.

Đối với một ca phẫu thuật như mổ dạ dày nội soi trung bình kéo dài hơn 3 giờ, chưa kể trách nhiệm và chăm sóc bệnh nhân sau mổ, theo bác sĩ này, mức phụ cấp phẫu thuật hiện nay cũng là quá thấp.

Trong những năm gần đây, đã có y, bác sĩ đã chuyển sang khu vực tư nhân hoặc rời ngành vì lý do thu nhập chưa đủ đáp ứng. Tình trạng "chảy máu chất xám" diễn ra tại các bệnh viện công lập.

Một bác sĩ trẻ làm việc tại bệnh viện tuyến huyện chia sẻ: "Chúng tôi trực đêm liên tục, có khi 3–4 ca/tuần. Nhưng phụ cấp trực chỉ 18.000 đồng. Gọi là phụ cấp nhưng đôi khi không đủ tiền xăng xe".

Theo đó, nếu đề xuất tăng mức phụ cấp mổ, tiền trực được thông qua sẽ có ý nghĩa động viên rất lớn đối với nhân viên y tế các bệnh viện công.

Đãi ngộ xứng đáng là đầu tư bền vững cho sức khỏe cộng đồng

Để thu hút và giữ chân nhân lực y tế, đặc biệt là tại y tế cơ sở, Bộ Y tế đã lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định một số chế độ phụ cấp đặc thù đối với công chức, viên chức, người lao động trong các cơ sở y tế công lập, chế độ phụ cấp chống dịch; chế độ hỗ trợ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố và cô đỡ thôn, bản.

Theo đó, Bộ Y tế đề xuất tăng phụ cấp trực, phụ cấp phẫu thuật, mức hỗ trợ lên gần 3 lần, đồng thời bổ sung thêm một số nhóm đối tượng được hưởng mức hỗ trợ như nhân lực tham gia các hoạt động tư vấn, điều phối, lấy, vận chuyển, bảo quản mô, bộ phận cơ thể người; nhân viên y tế tham gia vào hoạt động cấp cứu ngoại viện.

Trong bối cảnh bệnh tật ngày càng phức tạp, dân số già hóa nhanh và mô hình bệnh tật thay đổi, việc chăm lo cho đội ngũ cán bộ y tế không còn là chuyện của riêng ngành y, mà là trách nhiệm của toàn xã hội.

Đầu tư cho nhân viên y tế cũng là đầu tư cho chất lượng sống của người dân.

Y tế là lĩnh vực đặc thù: áp lực cao, cường độ làm việc lớn, rủi ro nghề nghiệp thường trực. Do đó, việc điều chỉnh mức phụ cấp và chính sách đãi ngộ cần dựa trên đặc thù ngành nghề, chứ không nên "đồng phục hóa" như các lĩnh vực hành chính khác.