Làng mật mía truyền thống ở Hà Tĩnh vào vụ Tết

Chưa đến nửa tháng nữa là đến Tết Nguyên đán 2023, các lò mật làm từ mía thơm ngon nức tiếng ở xã Thọ Điền, Vũ Quang, Hà Tĩnh lại tất bật ngày đêm đỏ lửa để tạo ra những mẻ mật phục vụ thực khách trong và ngoài tỉnh.

Nghề ép mật mía ở xã Thọ Điền đã có hơn 50 năm nay. Hiện, toàn xã còn khoảng 100 hộ giữ nghề truyền thống này. Theo tìm hiểu, nghề nấu mật mía ở Thọ Điền là nghề cha truyền con nối qua nhiều thế hệ và duy trì cho đến ngày nay. 

Trước đây, cứ đến dịp Tết, người dân nơi đây tập trung nấu mật mía rồi đóng chai, đóng can... mang xuống các chợ trong vùng để bán.

Cách đây vài ba năm, người dân còn phải dùng sức trâu, bò để kéo quay che. Nhưng những năm gần đây, nhiều gia đình đã đầu tư máy ép chạy bằng điện nên việc ép mật cũng đỡ vất vả hơn mà đảm bảo vệ sinh hơn.

Ông Trần Sỹ Nam (SN 1972, chủ cơ sở sản xuất mật mía ở thôn 5, xã Thọ Điền) cho biết, năm nay gia đình ông thu mua khoảng 600-700 tấn nguyên liệu, cho sản phẩm khoảng 60-70 tấn mật mía cung ứng ra thị trường.

“Năm trước, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên lượng khách đặt mua mật mía có giảm sút và vắng hơn các năm. Năm nay, theo đà phục hồi của thị trường, lượng khách đã tăng lên nhanh chóng, người dân đặt mua mật mía rất nhiều nên chúng tôi phải dậy lúc 3H sáng để bắt đầu công việc", ông Nam cho hay.

Cũng theo ông Nam, nghề làm mật mía rất vất vả, muốn mật ngon phải đứng “canh” chảo trong nhiều giờ, đảo liên tục và đều tay, khi mật sôi thì vớt váng mật, nếu không chú ý mật sẽ bị cháy có màu đen và không được thơm ngon...

Việc làm từ các lò nấu mía thủ công đã giúp nhiều lao động địa phương có công việc, thu nhập ổn định. Hiện đang vào vụ, nhiều chủ lò lại cần thêm nhiều lao động. Người dân cho biết, cứ 1 tấn mía ép tươi sau khi nấu thành phẩm được 1 tạ mật. Mật mía năm nay được bán với giá 45.000-50.000đồng/lít, giá cao hơn so với nhiều năm trước.

Bà Trần Thị Hoa (ở thôn 2,) cho hay, công việc nấu mật mía được người dân nơi đây thực hiện chỉ trong vài tháng cuối năm nhưng mang lại thu nhập tương đối cao, ước tính mỗi hộ gia đình thu lãi 40-50 triệu đồng vụ Tết sau khi đã trừ mọi chi phí.

"Đây là nghề truyền thống của gia đình từ thời ông bà truyền lại. Làm nghề này tuy vất vả, nhưng đổi lại thu nhập cũng ổn định và năm nào cũng có một cái Tết đủ đầy”, bà Hoa phấn khởi nói.

Trong những ngày Tết cổ truyền, người Việt thường dùng mật mía để chấm bánh chưng, nấu chè, nấu bánh trôi, bánh gai… Các xưởng bánh kẹo thì cần nguồn mật lớn để làm nguyên liệu. Bởi thế, đến hẹn lại lên, cứ vào dịp cuối năm "thủ phủ" mật mía Thọ Điền lại rộn ràng hơn bao giờ hết. Không khí Tết như đến sớm hơn ở vùng miền núi này.

Ông Nguyễn Đăng Nhàn - Chủ tịch UBND xã Thọ Điền cho biết, nghề làm mật mía ở địa phương đã có từ lâu đời. Hiện toàn xã có hơn 100 hộ dân trồng mía, với diện tích gần 30ha. Thọ Điền cũng là địa phương duy nhất của huyện Vũ Quang làm mật mía.

"Nghề làm mật mía mang lại thu nhập khá cho người dân, nhất là vào dịp giáp Tết Nguyên đán. Hiện địa phương đã xây dựng Hợp tác xã mật mía Sơn Thọ và vận động người dân tham gia để mở rộng quy mô, sản xuất tập trung, nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện thu nhập cho người dân", ông Nhàn cho hay.