Mẹ mất vì bệnh phong, 2 bố con phải 'chiến đấu' với căn bệnh bị lãng quên
Mặc dù không còn là một bệnh phổ biến, Việt Nam vẫn tiếp tục ghi nhận khoảng 100 ca mắc phong mới mỗi năm. Những trường hợp này không chỉ cho thấy sự tồn tại âm ỉ của mầm bệnh trong cộng đồng mà còn đặt ra nhiều thách thức trong công tác chẩn đoán, điều trị và phòng chống.
Do hoàn cảnh đặc biệt, toàn bộ chi phí xét nghiệm, điều trị, ăn uống trong suốt thời gian ở bệnh viện đều được miễn phí với sự hỗ trợ từ quỹ của Hội Chống phong Thụy Sĩ, một đối tác của bệnh viện.
Để động viên bệnh nhân yên tâm điều trị, ngày 28/7, PGS.TS. Lê Hữu Doanh – Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương đã đến thăm khám và trao quà hỗ trợ cho hai bố con đang điều trị phong tại bệnh viện. PGS. Doanh chia sẻ với những khó khăn mà người bệnh đang gặp phải, đặc biệt khi cả hai cùng mắc bệnh và sống trong điều kiện kinh tế còn nhiều thiếu thốn. Toàn bộ viện phí, tiền ăn của hai bệnh nhân đều được bệnh viện chi trả.Thông qua hoạt động này, bệnh viện mong muốn lan tỏa thông điệp về sự đồng hành, chia sẻ và nhân ái trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng, góp phần nâng cao nhận thức của xã hội về bệnh phong – căn bệnh hoàn toàn có thể điều trị khỏi, không để lại di chứng nếu được phát hiện sớm và tuân thủ điều trị đúng cách.
Ca bệnh phong mới thường biểu hiện không rõ ràng, dễ gây nhầm lẫn
Theo thống kê của Chương trình Phòng chống phong quốc gia, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 100 ca bệnh phong mới. Riêng năm 2023, có khoảng 45 bệnh nhân mới được phát hiện, con số tuy không lớn nhưng lại ẩn chứa nhiều phức tạp.TS.BS Nguyễn Hồng Sơn - Trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình và Phục hồi chức năng, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho hay, bệnh phong là bệnh lây nhiễm do vi khuẩn, không phải bệnh di truyền. Khả năng lây nhiễm của bệnh rất thấp, đòi hỏi sự tiếp xúc gần gũi và kéo dài với người bệnh chưa được điều trị. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở khâu chẩn đoán. Các ca bệnh mới thường có biểu hiện lâm sàng không điển hình, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh da liễu thông thường khác.- Nhầm lẫn với viêm da tiếp xúc: TS. Sơn nêu ví dụ về tổn thương phong ở vùng thắt lưng bị chẩn đoán nhầm là viêm da tiếp xúc do dị ứng kim loại từ mặt thắt lưng.
- Nhầm lẫn với bệnh hệ thống: Theo ThS. Mai, có bệnh nhân được điều trị lupus ban đỏ trong nhiều năm tại một bệnh viện tuyến trung ương trước khi được chẩn đoán chính xác là phong tại Bệnh viện Da liễu Trung ương.
- Đối với người dân: Cần chú ý đến dấu hiệu đặc hiệu nhất của bệnh phong: sự xuất hiện của một hay nhiều đám da đổi màu (hồng, bạc màu) kèm theo giảm hoặc mất cảm giác (nóng, lạnh, đau) tại vùng da đó. Khi có triệu chứng này, cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để được khám và làm xét nghiệm chẩn đoán.
- Đối với hệ thống y tế: Cần nâng cao nhận thức và năng lực chẩn đoán cho y bác sĩ các tuyến, đặc biệt là tuyến cơ sở. Luôn đặt ra nghi ngờ về bệnh phong trước những tổn thương da mạn tính, không đáp ứng với điều trị thông thường.
- Về điều trị: Bệnh phong hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm. Thuốc điều trị hiện được Tổ chức Y tế Thế giới tài trợ miễn phí. Việc điều trị sớm sẽ ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ tàn tật do vi khuẩn tấn công hệ thần kinh ngoại biên gây ra (co quắp tay chân, loét, mù lòa...).
Các giải pháp phòng chống phong thích ứng trong bối cảnh mới
Theo các chuyên gia, công tác phòng chống phong tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn mang tính hệ thống, không phải do sự "lãng quên". BS. Mai đã chỉ ra những rào cản chính:- Thay đổi trong cơ cấu tổ chức: Việc sáp nhập hệ thống chuyên khoa da liễu vào các Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) cấp tỉnh đã làm giảm sự ưu tiên và chuyên sâu cho chương trình chống phong. Nguồn nhân lực chuyên trách bị phân tán, kinh nghiệm chuyên môn có nguy cơ mai một.
- Sụt giảm kinh phí: Nguồn kinh phí dành cho chương trình chống phong bị cắt giảm, gây khó khăn cho việc triển khai các hoạt động giám sát, sàng lọc cộng đồng trên diện rộng.
- Thời gian ủ bệnh kéo dài (từ 2-5 năm, có thể đến 20 năm): Điều này gây khó khăn trong việc truy vết nguồn lây và khiến các ca bệnh mới có thể xuất hiện bất cứ lúc nào, đòi hỏi sự cảnh giác liên tục.