Một liều độc Botulinum siêu nhỏ có thể giết chết một người nặng 70kg

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn - Thứ trưởng Bộ Y tế đã ký ban hành Quyết định số 3875/QĐ-KCB quyết định về việc ban hành Hướng dẫn tạm thời chẩn đoán, điều trị ngộ độc botulinum. Theo đó, ngộ độc thực phẩm do độ tố Botulinum thường do ăn uống các thực phẩm có sẵn độc tố Botulinum do các chủng vi khuẩn Clostridium sinh ra.

Bệnh cảnh chính là liệt ngoại biên đối xứng hai bên kiểu lan xuống, liệt toàn bộ các cơ với các mức độ khác nhau, người bệnh vẫn tỉnh táo, không có rối loạn cảm giác. Ngộ độc nặng dẫn tới liệt cơ hô hấp, suy hô hấp có thể tử vong. Liệt nặng nề kéo dài dẫn tới nhiều biến chứng.

Ngộ độc xảy ra không thường xuyên, có thể thành vụ với nhiều người bị ngộ độc. Có các trường hợp ngộ độc riêng lẻ, không rõ yếu tố dịch tễ, diễn biến nhanh, không thể khai thác bệnh cảnh đặc trưng, dẫn tới dễ bỏ sót hoặc nhầm với nhiều bệnh khác. 

Ngộ độc có thể xảy ra do vi khuẩn sinh độc tố, độc tố (chỉ các ngoại độc tố Botulinum type A, B, E, F gây ngộ độc trên người) hoặc loại thực phẩm gây ngộ độc. Theo đó, cổ điển là thịt hộp (do đó vi khuẩn gây bệnh được gọi là vi khuẩn độc thịt). Tuy nhiên các vụ ngộ độc trên thế giới cho thấy tất cả các loại thực phẩm từ rau, củ, quả, thịt, hải sản,… được sản xuất không đảm bảo và đóng gói kín (ví dụ đồ hộp, can, lon, chai, lọ, bao, túi, gói) cùng với môi trường bảo quản bên trong không đảm bảo dẫn tới bào tử phát triển thành vi khuẩn và sinh ngoại độc tố gây ngộ độc.

Phổ biến là thực phẩm chế biến, đóng gói thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình hoặc điều kiện sản xuất không đảm bảo. Có thể gặp các trường hợp ngộ độc với sản phẩm sản xuất công nghiệp và ăn tại các nhà hàng.

Xu hướng ngộ độc tăng lên trên thế giới do trào lưu sử dụng túi hút khí chứa đựng thực phẩm, bảo quản thực phẩm không đảm bảo, sử dụng tủ lạnh không đúng, đun lại không đủ chín trước ăn.

"Trường hợp đặc biệt, độc tố Botulinum có thể bị đưa vào thực phẩm với mục đích khủng bố" - Quyết định này nêu và cho biết liều độc 0,09 mcg tiêm tĩnh mạch có thể gây tử vong một người nặng 70kg. Trong đó, 0,09 mcg có thể hiểu là chưa đến 1 phần triệu gram và khoảng 500 ngàn liều 0,09 mcg tương đương 1 giọt nước.

Tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, những ngày gần đây có 35 bệnh nhân đến khám sau khi ăn pate Minh Chay nhiều ngày. Trong đó, có 13 trường hợp có biểu hiện nghi ngộ độc nhẹ: mỏi, yếu cơ. Các trường hợp này được cho về theo dõi tại y tế cơ sở, triệu chứng do ngộ độc có thể giảm dần. Tuy nhiên, nếu diễn biến bất thường cần phải quay lại bệnh viện ngay.

Về sức khỏe hai bệnh nhân đầu tiên (là hai vợ chồng) điều trị tại Trung tâm Chống độc do ngộ độc Botulinum sau khi sử dụng pate Minh Chay, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết: Cả hai đang có diễn biến sức khỏe khả quan hơn sau khi được sử dụng thuốc giải độc.

Trong đó, bệnh nhân nữ có diễn biến tốt hơn hẳn, hiện còn liệt nhẹ ở họng nhưng đã tự ngồi, tự chăm sóc cá nhân, nói rõ và sẽ sớm ăn được trở lại bằng đường miệng.