Với những người Hà Nội sành ăn, một suất bánh cuốn với bát nước chấm được nhỏ thêm vài giọt tinh dầu cà cuống là một món ăn có hương vị vô cùng khó quên. Để rồi giờ đây ai cũng tiếc nuối bởi cà cuống không còn nhiều như xưa, món bánh cuốn cà cuống trứ danh cũng trở nên hiếm hoi, gần như không còn hàng nào bán. Thậm chí nhiều người nghe tên con cà cuống đã lâu mà vẫn chưa biết nó có hình dạng ra sao.
Cà cuống (hay còn gọi là sâu quế, đà cuống) là một loại côn trùng họ chân bơi, thường sống ở hồ, ao, đầm, ruộng lúa. Vẻ bề ngoài của nó khiến nhiều người e dè vì hơi giống con gián. Ban ngày chúng hoạt động ở dưới nước còn ban đêm có thể bay lên mặt đất để kiếm thức ăn. Dù là loài vật xuất hiện từ vùng đồng ruộng, sông nước, nhưng nhờ mùi thơm đặc trưng, cà cuống trở thành nguyên liệu không thể thiếu trong các món đặc sản Hà Nội như bún thang, bánh cuốn, bún chả,...
Cũng bởi quá trình đô thị hóa mà cà cuống ngày càng trở nên hiếm hoi. Dù vậy, ở Việt Nam hiện có nhiều trang trại nuôi cà cuống thành công, đáp ứng nhu cầu thưởng thức đa dạng của thực khách thập phương.
Cà cuống được chế biến thành nhiều món ngon nhưng có giá trị cao và bổ dưỡng nhất vẫn là tinh dầu. Tinh dầu cà cuống có màu trong vắt, dậy mùi thơm đặc trưng và thường được sử dụng như một thứ gia vị không thể thiếu để làm nên loại nước mắm nổi tiếng miền Bắc.
Món bánh cuốn cà cuống cũng nhờ phần tinh dầu này mà trở nên khác biệt hơn bao giờ hết. Chỉ cần nhỏ 1-2 giọt tinh dầu cà cuống vào bát nước mắm, ăn kèm nửa con cũng đủ khiến món ăn trở nên đặc sắc "có một không hai".
Bên cạnh đó, cà cuống cũng được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn khác như cà cuống nướng, cà cuống quay,... Cà cuống cũng có thể xào với rau xanh mà vẫn giữ được độ giòn, béo ngậy cùng hương vị thơm ngon lạ lùng.
Một trong những món làm từ cà cuống được ưa chuộng nhất phải kể đến món cà cuống chiên giòn. Người ta thường ngâm cà cuống trong nước cơm sôi để loại bỏ hết tinh dầu dưới miệng chúng. Sau khoảng 10 phút thì vớt ra, rửa sạch, cắt bỏ phần chân rồi trộn với các loại gia vị như chanh, tỏi, đường, bột ngọt, nước mắm ngon, ớt. Chờ cà cuống ngấm đều các gia vị thì đem chiên.
Không giống cách chế biến một số côn trùng khác, cà cuống cần được chiên trong lửa lớn với nhiệt độ cao, nhiều dầu để món ăn thơm ngon nhất. Khi thấy cà cuống phình to, màu vàng sậm và nổi lên trên là có thể ăn được.
Cà cuống chiên giòn ăn kèm rau thơm và nước mắm chua cay. Tuy vẻ ngoài cà cuống có phần xấu xí, kỳ dị khiến thực khách không đủ can đảm nếm thử nhưng món ăn này rất thơm ngon, lạ miệng. Khi thưởng thức, bạn sẽ nhận thấy mùi thơm của các loại gia vị hòa quyện với độ giòn rụm, béo ngậy của cà cuống.
Không chỉ là đặc sản thơm ngon, cà cuống còn rất bổ dưỡng. Chúng chứa hàm lượng protein, lipid và các vitamin dồi dào. Theo Đông y, loại côn trùng này có vị ngọt, cay, tính bình, không độc, có tác dụng bổ thận, tráng dương, lợi tiêu hóa.
Nhờ hương vị ngon lạ miệng và có giá trị dinh dưỡng cao nên cà cuống được bán với giá khá đắt đỏ. Ở một số tỉnh, cà cuống có giá 5-6 triệu đồng/kg, mỗi kg khoảng 80-90 con. Có thời gian cà cuống được bán online với giá 50.000 đồng/con. Chỉ cần thưởng thức 1-2 con là thực khách cũng hiểu được vì sao cà cuống lại trở thành đặc sản khó tìm đến thế.