Nhân ngày Quốc tế Lao động 1/5 tìm hiểu về những quy định, quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động

Trao đổi với phóng viên, luật sư Nguyễn Hoài Nam - đại diện Công ty Luật TNHH Bamboo Star đã chia sẻ những quy định quan trọng mà người lao động cần nắm rõ.

Theo luật sư Nguyễn Hoài Nam, căn cứ Điều 112 Bộ luật Lao động 2019, người lao động được nghỉ làm việc hưởng nguyên lương vào ngày 1/5. Tuy nhiên, trong trường hợp người lao động được yêu cầu làm việc vào ngày này, chế độ tiền lương sẽ được tính theo quy định tại Điều 98. Cụ thể, họ sẽ được trả ít nhất 300% tiền lương làm thêm, cộng thêm tiền lương ngày lễ vốn được hưởng - tức tổng cộng là 400% tiền lương so với ngày làm việc bình thường. Nếu người lao động làm thêm giờ vào ban đêm của ngày lễ, mức lương sẽ còn cao hơn theo quy định bổ sung.

Một vấn đề cũng thường xuyên gây tranh cãi là việc từ chối làm việc vào ngày nghỉ lễ. Luật sư Nam cho biết, về nguyên tắc, người lao động có quyền từ chối nếu không đồng ý làm thêm giờ. Chỉ trong một số trường hợp đặc biệt như phục vụ quốc phòng, an ninh, phòng chống thiên tai, dịch bệnh hay các tình huống khẩn cấp khác được quy định tại Điều 107 của Bộ luật Lao động thì doanh nghiệp mới có quyền huy động người lao động mà không cần sự đồng thuận. Ngoài những tình huống này, việc yêu cầu làm việc vào ngày lễ bắt buộc phải có sự thỏa thuận và đồng ý từ người lao động, và doanh nghiệp cần tôn trọng quyền nghỉ ngơi của họ.

Một câu hỏi khác được nhiều người lao động quan tâm là: nếu ngày 1/5 trùng vào ngày nghỉ hàng tuần thì có được nghỉ bù không? Luật sư Nam cho biết, theo Điều 111 của Bộ luật Lao động 2019, trong trường hợp ngày nghỉ lễ trùng với ngày nghỉ hàng tuần, người lao động sẽ được nghỉ bù vào ngày làm việc kế tiếp và vẫn được hưởng nguyên lương cho cả hai ngày. Do đó, nếu ngày Quốc tế Lao động rơi vào Chủ nhật, người lao động sẽ được nghỉ bù vào thứ Hai (ngày 2/5).

Để bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất, luật sư Nguyễn Hoài Nam khuyến cáo người lao động cần chủ động nắm rõ các quy định pháp luật về ngày nghỉ lễ, chế độ tiền lương, quyền được từ chối làm thêm giờ, đồng thời xem xét kỹ nội dung hợp đồng lao động và nội quy lao động của doanh nghiệp.

Trong các trường hợp làm thêm vào ngày lễ, người lao động nên có sự trao đổi rõ ràng và thỏa thuận bằng văn bản với người sử dụng lao động, đồng thời lưu giữ các bằng chứng như bảng chấm công, phiếu lương… làm căn cứ bảo vệ quyền lợi khi cần thiết. Việc liên hệ với công đoàn cơ sở hoặc tìm kiếm tư vấn từ các chuyên gia pháp lý cũng là giải pháp hiệu quả để giải quyết tranh chấp.

Ngày Quốc tế Lao động là thời điểm để tri ân và ghi nhận những đóng góp không ngừng nghỉ của người lao động đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan sẽ giúp người lao động không chỉ tận hưởng một kỳ nghỉ ý nghĩa mà còn đảm bảo đầy đủ các quyền lợi được pháp luật bảo vệ.