Những lưu ý quan trọng để ứng phó với siêu bão Ragasa

Lý do bão Ragasa tăng - giảm cấp nhanh

Bão Ragasa hình thành ngày 18/9 từ áp thấp nhiệt đới ở ngoài khơi Philippines, ba ngày sau tăng 8 cấp lên thành siêu bão và đến tối 22/9 vào Biển Đông đạt cực đại cấp 17 với sức gió 221 km/h. Ragasa vượt Yagi năm 2024 trở thành cơn bão mạnh nhất trên Biển Đông trong 70 năm qua.

Lý giải việc bão tăng cấp nhanh, tiến sĩ Trương Bá Kiên, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng khí hậu, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, chỉ ra nhiều nguyên nhân. Đầu tiên, bão được hình thành ở Tây Thái Bình Dương, di chuyển theo hướng tây tây bắc giữa Philippines và Đài Loan (Trung Quốc), trên vùng biển rộng, không phải tương tác với đất liền hay đảo.

Nhiệt độ mặt biển ở nơi này ổn định 29-30 độ C. Lớp nước ấm và sâu đã cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho sự phát triển của bão. Các yếu tố như độ đứt gió tầng cao (sự thay đổi đột ngột về vận tốc hoặc hướng gió theo độ cao) ở mức thấp giúp cấu trúc bão duy trì đối xứng ổn định để phát triển. Trường hội tụ tầng thấp (hút không khí nóng ẩm từ bên dưới vào tâm bão) kết hợp với phân kỳ tầng cao (đẩy không khí nóng ẩm lên cao) tạo ra luồng thông gió hiệu quả, giúp bão tiếp tục mạnh lên.

Về động lực học, ông Kiên phân tích bão nằm trong khu vực có xoáy thuận quy mô lớn và dòng hội tụ mạnh, làm tăng tốc độ đối lưu và sự tập trung động lượng vào lõi bão. Đồng thời, tâm bão nằm ở rìa tây nam áp cao cận nhiệt đới, tạo ra trường dẫn hướng gió ổn định, cho phép bão phát triển liên tục mà không bị lệch hướng hay phân tán năng lượng.

Sau khi đạt cực đại cấp 17 vào tối qua, bão Ragasa duy trì cường độ và đến trưa nay có dấu hiệu giảm cấp. Lúc 10h, siêu bão ở bắc Biển Đông, sức gió 184-221 km/h, cấp 16-17, giật trên cấp 17 và đang theo hướng tây tây bắc với tốc độ 20 km/h. Như vậy, quá trình giảm cấp bắt đầu sớm hơn so với nhận định hôm qua của cơ quan khí tượng Việt Nam.

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, cho biết có nhiều yếu tố khiến siêu bão Ragasa suy yếu nhanh trong những ngày tới, tập trung vào hai nguyên nhân lớn. Thứ nhất, phía bắc tồn tại áp cao lục địa với khối không khí khô, độ ẩm 30-40%, đang dịch xuống phía nam.

"Toàn bộ phía bắc của cơn bão sẽ chịu tác động từ khối không khí khô này. Các xoắn khô luồn vào cấu trúc bão, khiến bão suy yếu khi tiến vào vùng biển phía nam tỉnh Quảng Đông và đảo Lôi Châu trong ngày 24/9", ông Khiêm nói.

Thứ hai, trong 2-3 ngày tới Ragasa sẽ đi cao hơn, lệch bắc hơn, khiến bão chịu nhiều ma sát địa hình của lục địa Trung Quốc. Cục Khí tượng Thủy văn đã phối hợp với Nhật Bản thử nghiệm dự báo bằng AI, tổng hợp dự báo quốc tế. "Đến hiện tại, các đài đều đồng nhất bão đi về phía bắc đảo Lôi Châu, trái với Yagi đi ở phần phía nam ít chịu tác động của ma sát địa hình", ông Khiêm nói.

Những thiệt hại có thể gây ra do bão Ragasa

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, dù giảm cấp nhưng bão số 9 vẫn đạt cấp 8–9, giật 11–12, có thể gây tốc mái, đổ cây. Các địa phương, nhất là Quảng Ninh, Hải Phòng, cần tiếp tục gia cố nhà cửa, cắt tỉa cây xanh, chằng chống công trình.

Bão khi vào bờ kết hợp không khí lạnh sẽ gây nhiều dông lốc nguy hiểm trong ngày 25–26/9, không thể dự báo chính xác.. Do đó, phải tuyệt đối đảm bảo an toàn cho khách du lịch, không để khách ở lại trên tàu thuyền khi thời tiết xấu.

Mặc dù khi vào đất liền bão đã giảm cấp, nhưng trên biển vẫn rất mạnh. Các địa phương phải đặt mức cảnh báo cao nhất, hạn chế tàu thuyền ra khơi, đặc biệt là tàu cá dài ngày. Hoạt động nuôi trồng thủy sản trên diện tích 160.000 ha mặt biển cần được bảo vệ; bà con nên thu tỉa, thu hoạch sớm để giảm thiệt hại.

Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bão số 9 gây mưa không quá lớn, nhưng nguy hiểm ở chỗ nhiều hồ chứa ở miền Bắc đang đầy nước do cuối vụ tích lũy.

Các địa phương phải "trực chiến", theo dõi và vận hành hồ an toàn. Một số hồ lớn như Thác Bà, Sơn La, Hòa Bình, Tuyên Quang đã gần mực nước dâng bình thường, nguy cơ cao khi có lũ. Ngoài ra, hệ thống đê điều đã được đầu tư nhưng vẫn cần chú ý đặc biệt tại các cửa sông, vùng triều cường.

Miền Bắc còn khoảng 850.000 ha lúa, trong đó 200.000 ha có thể thu hoạch ngay, vì vậy, các địa phương phải khẩn trương gặt sớm diện tích lúa có thể thu hoạch ngay, "xanh nhà hơn già đồng", để giảm thiệt hại. Đối với diện tích lúa còn lại và cây ăn quả cần có giải pháp tiêu, thoát nước kịp thời.