Phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT

BHXH Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực trong việc tăng thu, giảm chậm đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) với tỷ lệ giảm dần qua các năm: năm 2021 là 3,67%, năm 2022 là 2,91%, năm 2023 là 2,69%, năm 2024 là 2,59%.

Từ năm 2024 đến hết tháng 4/2025, để triển khai thực hiện công tác Thanh tra, kiểm tra (TTKT) có hiệu quả, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ, thực tiễn trong tình hình mới khi có nhiều sự đổi mới trong cơ chế hoạt động thanh tra, BHXH Việt Nam đã kịp thời ban hành một số văn bản chỉ đạo tăng cường, hướng dẫn thực hiện công tác TTKT, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật phát hiện qua hoạt động kiểm tra, đặc biệt đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác dữ liệu trên các phần mềm quản lý nghiệp vụ để phân tích, sàng lọc, phát hiện dấu hiệu vi phạm, khoanh vùng và lựa chọn đối tượng TTKT có trọng tâm, trọng điểm.

BHXH Việt Namhướng dẫn BHXH các tỉnh, thành phố tổ chức hội nghị mời các đơn vị chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT từ 3 tháng trở lên, đơn vị đã kê khai nộp thuế nhưng chưa tham gia BHXH, BHTN, BHYT hoặc đã tham gia nhưng chưa đầy đủ cho người lao động để tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH, BHYT và xử lý vi phạm về đóng BHXH, BHTN, BHYT; lồng ghép công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT khi tiến hành thanh tra trực tiếp tại đơn vị.

BHXH Việt Nam đã nghiêm túc chỉ đạo việc thực hiện xử phạt hoặc kiến nghị xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHTN, BHYT; kiên quyết cưỡng chế hoặc kiến nghị cưỡng chế thi hành Quyết định xử phạt VPHC đối với tổ chức, cá nhân bị xử phạt VPHC đã quá thời hạn chấp hành nhưng chưa tự nguyện chấp hành. Trường hợp phát hiện vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, kịp thời lập hồ sơ kiến nghị khởi tố hoặc gửi tin báo tố giác tội phạm đến Cơ quan Công an để xem xét, xử lý.

Trong năm 2024 và 4 tháng đầu năm 2025, toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã thực hiện TTKT tại 22.928 đơn vị. BHXH Việt Nam yêu cầu truy thu tiền đóng của 17.464 lao động thuộc đối tượng phải tham gia BHXH, BHTN, BHYT nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian với số tiền là 130,7 tỷ đồng; 38.957 lao động đóng thiếu mức đóng quy định với số tiền phải truy đóng là 127,3 tỷ đồng. Tổng số tiền các đơn vị được TTKT chậm đóng trước khi có Quyết định TTKT là 2.106,8 tỷ động; số tiền thu hồi được trong thời gian TTKT là 1.099,8 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, đã ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành 1.948 Quyết định xử phạt VPHC về đóng BHXH, BHTN, BHYT với tổng số tiền xử phạt phải nộp vào Ngân sách Nhà nước là 61,1 tỷ đồng; Yêu cầu thu hồi về quỹ BHXH số tiền 11,2 tỷ đồng do hưởng chế độ BHXH không đúng quy định; yêu cầu thu hồi về quỹ BHTN số tiền 981,03 triệu đồng do hưởng trợ cấp thất nghiệp không đúng quy định; Yêu cầu thu hồi về quỹ BHYT số tiền 172,4 tỷ đồng chi phí KCB BHYT không đúng quy định.