Cách nhận biết dị ứng thuốc và xử trí đúng
Dị ứng thuốc là một trong những phản ứng bất lợi có thể xảy ra trong quá trình điều trị bằng thuốc. Mức độ dị ứng rất đa dạng, từ nhẹ như nổi mẩn, ngứa da, đến nặng như sốc phản vệ, đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.
1. Dị ứng thuốc là gì?
Dị ứng thuốc là phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch đối với một hoặc nhiều thành phần trong thuốc, có thể là hoạt chất chính, tá dược hoặc chất bảo quản.Khác với tác dụng phụ là những phản ứng dược lý dự đoán được và thường phụ thuộc vào liều lượng, dị ứng thuốc không phụ thuộc liều và có xu hướng xảy ra ở những người có cơ địa mẫn cảm. Thời điểm khởi phát thường là từ vài phút đến vài giờ sau khi sử dụng thuốc.
2. Dấu hiệu nhận biết dị ứng thuốc
Biểu hiện của dị ứng thuốc rất đa dạng và phụ thuộc vào cơ địa, loại thuốc sử dụng.- Ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể thấy nổi mề đay, ban đỏ, ngứa da, cảm giác châm chích hoặc rát. Một số trường hợp có thể xuất hiện phù nhẹ vùng mí mắt hoặc môi, sốt nhẹ, đau cơ.- Với những phản ứng nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể gặp phù mạch (sưng nhanh vùng mặt, môi, họng), gây khó thở. Ngoài ra, có thể xuất hiện co thắt phế quản gây ho, khò khè. Trong những tình huống nặng hơn, phản ứng sốc phản vệ có thể xảy ra, với biểu hiện tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim, tím tái, thậm chí tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.- Một số ít trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến hội chứng Stevens Johnson hoặc hoại tử da do thuốc, gây tổn thương nặng trên da và niêm mạc mắt, miệng.Những biểu hiện nguy hiểm này thường xảy ra trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi dùng thuốc.3. Các loại thuốc dễ gây dị ứng
Một số nhóm thuốc được ghi nhận có tỷ lệ dị ứng cao hơn, bao gồm:- Nhóm kháng sinh như penicillin, cephalosporin, sulfonamide, rifampin...- Thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid như ibuprofen, diclofenac, aspirin...- Thuốc điều trị động kinh như phenytoin, carbamazepine, lamotrigine...- Thuốc điều trị gout như allopurinol...- Một số thuốc gây tê, gây mê như lidocain, propofol...Dị ứng thuốc là phản ứng bất thường do hệ miễn dịch hoạt động quá mức, không phụ thuộc vào liều lượng, thường xuất hiện nhanh sau khi dùng. Tác dụng phụ là phản ứng có thể dự đoán trước, xảy ra do tác dụng dược lý của thuốc và thường chỉ xảy ra khi dùng liều cao hoặc kéo dài.
