Quy định cấm tuyệt đối mua, bán dữ liệu cá nhân khiến ĐBQH băn khoăn

Nếu cứng nhắc sẽ khó xây dựng thị trường dữ liệu lành mạnh

ĐBQH Trần Văn Khải – Phó Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT của Quốc hội cho hay, dự thảo hiện nay thiên về bảo vệ dữ liệu, nhưng chưa chú trọng cơ chế phát huy giá trị dữ liệu.

Cụ thể, tại khoản 5 Điều 7 dự thảo Luật cấm tuyệt đối "mua, bán dữ liệu cá nhân". Theo đại biểu, quy định này bảo vệ quyền riêng tư, nhưng thiếu linh hoạt để khuyến khích khai thác, chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển. Chủ trương của Đảng "loại bỏ tư duy không quản được thì cấm" đòi hỏi thay vì cấm tuyệt đối, phải có phương thức quản lý cho phép chia sẻ, thương mại hóa dữ liệu dưới sự kiểm soát hợp lý.

Nếu luật không "mở đường" cho khai thác dữ liệu an toàn, chúng ta khó xây dựng được thị trường dữ liệu lành mạnh. Dữ liệu cá nhân có nguy cơ vẫn bị mua bán "chui" trên thị trường ngầm, Nhà nước không tận dụng được tài nguyên số này.

Ông Trần Văn Khải nêu quan điểm, dự thảo Luật còn thiếu quy định cụ thể nhằm thể chế hóa kinh tế dữ liệu theo tinh thần Nghị quyết 57. Chính vì vậy, ông đề nghị thay quy định cấm tuyệt đối "mua, bán dữ liệu cá nhân" bằng cấm mua bán dữ liệu khi không có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu hoặc nhằm mục đích trái pháp luật. Đồng thời, bổ sung chủ thể dữ liệu tự nguyện chia sẻ dữ liệu của mình để nhận lợi ích sẽ không bị xem là vi phạm nếu tuân thủ các nguyên tắc bảo vệ dữ liệu.

Còn ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đề nghị bổ sung một khoản mới là: "Việc lợi dụng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Nhà nước hoặc cá nhân là công chức, viên chức để thu thập, tiết lộ hoặc chuyển giao dữ liệu cá nhân không đúng mục đích, không có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu hoặc không phù hợp với quy định của pháp luật".

Đại biểu cho rằng, quy định như vậy rất quan trọng bởi vì không phải tổ chức, cá nhân nào thuộc cơ quan Nhà nước đều có thể được khai thác dữ liệu cá nhân và được quyền sử dụng, phải có nguyên tắc để bảo vệ, do đó phải có quy định cấm đối với nhóm đối tượng này.

Cần kiểm soát việc tự động thu thập dữ liệu trên MXH

ĐBQH Hoàng Thị Thanh Thúy – Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh nêu quan điểm, dự thảo Luật chưa đề cập đến trường hợp dữ liệu cá nhân bị thu thập tự động thông qua các nền tảng trực tuyến, đặc biệt là công nghệ theo dõi hành vi trên không gian mạng. Đối với các phần mềm này, họ tự động thu nhập mà không cần có sự đồng ý của chủ thể.

Để tránh thiệt hại cho người dùng, đại biểu đề xuất bổ sung một khoản quy định yêu cầu các bên kiểm soát dữ liệu cá nhân phải cung cấp cơ chế minh bạch để người dùng có thể từ chối hoặc quản lý sự đồng ý của mình một cách dễ dàng và minh bạch để tránh đồng ý mặc định.

ĐBQH Nguyễn Thị Ngọc Xuân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cùng nêu quan điểm, hiện nay nhiều đối tượng vào các trang MXH của các cá nhân, đặc biệt là những người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trong cộng đồng xã hội để lấy thông tin, khai thác các dữ liệu cá nhân mà chủ thể đã đăng rồi biên tập, cắt ghép rồi đăng lên MXH.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị bổ sung hành vi thu thập, xử lý dữ liệu cá nhân không có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu gây hậu quả nghiêm trọng vào hành vi nghiêm cấm, qua đó tội phạm hóa với hành vi này.

Đại biểu cũng kiến nghị bổ sung quy định về các hành vi tội phạm trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân, đặc biệt là đối với hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân. Bởi hiện nay tội phạm này ngày càng trở nên phổ biến và gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội nhưng pháp luật hiện hành chưa quy định tội phạm trong lĩnh vực này.

Lê Bảo - Dương Tú