Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế lên tiếng sau vụ ngai vua triều Nguyễn bị phá hoại

Liên quan đến vụ ngai vua triều Nguyễn trong Đại nội Huế bị phá hoại, ngày 26/5, phóng viên Báo Sức khỏe và Đời sống có cuộc trao đổi với ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế về công tác bảo vệ bảo vật quốc gia.

PV: Ông có chia sẻ gì liên quan sự việc ngai vua triều Nguyễn bị người đàn ông phá hoại, ngồi lên?

Ông Hoàng Việt Trung: Sau khi xảy ra sự việc, trung tâm rà soát, có báo cáo gửi Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cùng các cơ quan liên quan. Đây là một sự cố hy hữu, nhưng coi đây là bài học để xây dựng phương án bảo vệ, phòng ngừa chặt chẽ hơn.

Sáng nay (26/5), ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Chủ tịch UBND TP Huế đến kiểm tra và có ý kiến chỉ đạo. Các đơn vị, cá nhân liên quan được yêu cầu báo cáo, kiểm điểm, xem xét trách nhiệm trên tinh thần rút kinh nghiệm để hoàn thiện hơn công tác bảo vệ, trưng bày và tổ chức tham quan trong thời gian tới.

Đối với hiện vật bị hư hại, trung tâm thành lập hội đồng chuyên môn để đánh giá thực trạng, từ đó xây dựng phương án trình cơ quan có thẩm quyền xem xét để sửa chữa, bảo quản theo đúng quy định.

Về yếu tố con người, sẽ tăng cường tập huấn kỹ năng, sử dụng các công cụ hỗ trợ, huấn luyện xử lý tình huống, giải pháp nhận diện các hành vi bất thường, phân luồng tham quan và phối hợp báo cáo kịp thời với cơ quan quản lý.

PV:Dư luận cho rằng bảo vệ có sự can thiệp chậm trễ trong sự việc tại điện Thái Hoà, ông có chia sẻ gì về điều này?

Ông Hoàng Việt Trung: Về việc bảo vệ có chậm trễ hay không, theo nắm bắt qua cơ quan chức năng, việc xử lý tình huống để khống chế đối tượng là phù hợp. Nếu lao vào ngăn chặn ngay có thể dẫn đến nguy cơ hủy hoại, làm hư hỏng thêm các tài sản khác.

Tại Huế từng xảy ra những sự việc nghiêm trọng liên quan đến đối tượng sử dụng hung khí. Trong sự việc lần này, theo điều kiện cụ thể, lực lượng bảo vệ hành động thận trọng vì đối tượng có biểu hiện không bình thường.

PV: Vậy quy trình bảo vệ di tích, hiện vật, bảo vật thời gian qua ở trung tâm được triển khai như thế nào?

Ông Hoàng Việt Trung: Việc bảo vệ hiện vật, bảo vật được thực hiện hàng chục năm nay, được kế thừa qua từng giai đoạn, với hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện.

Mỗi loại hiện vật, bảo vật có quy trình bảo vệ riêng. Một số hiện vật, bảo vật quốc gia, định kỳ hàng tuần, cán bộ bảo tàng sẽ đến lau chùi, vệ sinh và theo dõi tình trạng để có phương án bảo quản phù hợp.

Lực lượng bảo vệ tại đây không chỉ làm nhiệm vụ bảo vệ hiện vật, mà còn hướng dẫn du khách, tham gia vệ sinh và hỗ trợ tổ chức các sự kiện, hoạt động. Do khối lượng công việc lớn, khó tránh khỏi sai sót.

Trước đây, bảo vệ được trang bị roi điện để thực hiện nhiệm vụ, nhưng sau nhiều năm, cơ quan chức năng tiến hành thu hồi.

Roi điện thuộc nhóm công cụ hỗ trợ có quy định sử dụng chung, cần được tập huấn để bảo đảm an toàn, trung tâm đang xây dựng phương án, trình phê duyệt để trang bị.

Hiện tại, tổng số bảo vệ di tích thường dao động khoảng 140 người. Đối với các khu vực không trọng yếu (không có hiện vật, cổ vật), đơn vị đấu thầu dịch vụ bảo vệ. Còn những khu vực trọng điểm, có bảo vật quốc gia, sẽ do lực lượng bảo vệ biên chế trực tiếp của trung tâm phụ trách.

PV:Sau sự việc tại điện Thái Hoà, trung tâm có giải pháp cấp bách nào để tăng cường bảo vệ thời gian tới?

Ông Hoàng Việt Trung: Hiện tại khu vực điện Thái Hòa có hệ thống camera giám sát nhưng sau khi sự việc xảy ra, trung tâm tiếp xúc với đơn vị công nghệ để tìm hiểu những giải pháp.

Một trong những giải pháp mới đang được nghiên cứu là hệ thống "hàng rào ảo" ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Hệ thống này sẽ khoanh vùng khu vực không được tiếp cận, nếu có người xâm nhập sẽ phát ra cảnh báo.

Sau sự việc vừa qua, phương án này có thể được thí điểm ngay để đánh giá tính khả thi trước khi áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, việc thực hiện sẽ dựa trên tinh thần tận dụng tối đa hệ thống hiện có, tránh làm tràn lan, gây lãng phí và kém hiệu quả.

PV:Trước đây, có ý kiến đề xuất nên đặt các bảo vật như ngai vàng vào trong tủ kính để bảo vệ, ông có ý kiến gì về ý kiến này?

Ông Hoàng Việt Trung: Ý kiến được đưa ra tuy nhiên qua xem xét, nghiên cứu việc này không phù hợp vì bảo vật quốc gia là một hệ thống từ trên xuống dưới, việc che chắn sẽ ảnh hưởng đến không gian di sản.

Ví dụ trong điện Thái Hòa, nếu dựng hàng rào cao 1,8m sẽ làm mất đi tính nguyên trạng và giá trị không gian.

Quần thể di tích Cố đô Huế rất rộng lớn, vì vậy mọi phương án bảo vệ, trưng bày hiện vật đều phải được xây dựng sao cho vừa tuân thủ quy định pháp luật, vừa phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Cũng có ý kiến đề xuất nên trưng bày bản sao thay vì hiện vật thật. Tuy nhiên, nếu làm như vậy sẽ làm mất đi ý nghĩa thực sự của việc trưng bày. Việc này còn cần không gian lưu trữ bản gốc, kinh phí làm bản sao rất lớn và hiện chưa có quy định hay luật cụ thể. Nếu pháp luật có quy định rõ ràng thì có thể thực hiện.

PV: Xin cảm ơn ông về cuộc phỏng vấn!

Hoàng Dũng