Những đối tượng phải đặc biệt cảnh giác khi dùng thuốc chống viêm NSAID

Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả điều trị, thuốc chống viêm không steroid - NSAID cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại, đặc biệt là ở những người thuộc nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, bệnh nhân suy thận, suy tim hoặc đang sử dụng các thuốc tác động lên hệ tim mạch và thận.

1. Nguy cơ tổn thương thận cấp tính

Ngoài các tác dụng phụ thường gặp như kích ứng đường tiêu hóa (đầy hơi, đau dạ dày, xuất huyết tiêu hóa nhẹ), phù nề... NSAID có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như tổn thương thận cấp tính hoặc các phản ứng dị ứng nặng trên da.

Theo thống kê từ Tổ chức Cứu trợ Tổn thương do Thuốc (TDRF), NSAID thường xuyên nằm trong danh sách các loại thuốc có nguy cơ gây hại cao. Trong đó, ibuprofen và diclofenac là hai hoạt chất phổ biến nhất liên quan đến các ca phản ứng bất lợi nghiêm trọng.

Có hai cơ chế chính gây tổn thương thận do NSAID:

• Viêm thận kẽ cấp tính do phản ứng quá mẫn (dị ứng thuốc): Ít gặp (dưới 1%) nhưng nghiêm trọng, có thể kèm phát ban, sốt.
• Giảm tưới máu thận: NSAID làm giảm tổng hợp prostaglandin – chất giúp duy trì dòng máu đến thận. Khi lượng máu giảm, khả năng lọc thải của thận bị ảnh hưởng, dễ dẫn đến suy thận cấp.

Tỷ lệ tổn thương thận do NSAID được ghi nhận vào khoảng 1–5%. Ở người cao tuổi hoặc người có bệnh lý nền (suy tim, bệnh thận mạn...), nguy cơ này có thể cao gấp đôi so với người khỏe mạnh.

2. Ai cần đặc biệt thận trọng khi dùng thuốc chống viêm (NSAID)?

• Người bệnh thận mạn tính: NSAID có thể làm suy thận tiến triển nhanh, thậm chí phải lọc máu.
• Người cao tuổi: Dễ gặp tác dụng phụ do chức năng thận, gan, tim suy giảm.
• Người giảm thể tích tuần hoàn: Do nôn, tiêu chảy, dùng thuốc lợi tiểu hoặc mắc bệnh suy tim, xơ gan, hội chứng thận hư.
• Người đang điều trị tăng huyết áp: Đặc biệt khi dùng ACEI, ARB hoặc thuốc lợi tiểu, vì NSAID có thể làm giảm hiệu quả và tăng nguy cơ tổn thương thận.

Tổ chức TDRF khuyến cáo, trước khi sử dụng NSAID, người bệnh cần chủ động thông báo với bác sĩ hoặc dược sĩ về tình trạng sức khỏe và các thuốc đang sử dụng.

3. Nguyên tắc sử dụng thuốc

- Để giảm nguy cơ tổn thương thận và các tác dụng phụ khác, nguyên tắc sử dụng NSAID là liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất có thể.

- Nếu cơn đau kéo dài quá 10 ngày hoặc sốt không giảm sau 3 ngày dùng thuốc, cần đến cơ sở y tế để được khám và điều trị thích hợp.

- Uống nhiều nước (khoảng 2.000 ml/ngày) trong quá trình dùng NSAID và tuyệt đối không uống rượu bia.

- Nếu xuất hiện các dấu hiệu như tiểu ít, phù chi, mệt mỏi, chán ăn, khó thở, nên đến cơ sở y tế sớm vì đây có thể là biểu hiện tổn thương thận.

- Khuyến cáo, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc giảm đau, chống viêm nào, người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, tham khảo ý kiến chuyên môn và không tự ý kéo dài thời gian điều trị.

Mời xem thêm video được quan tâm:

DS. Dương khánh Linh