Ngày Dược sĩ thế giới: Nghĩ về sức khỏe, hãy nghĩ đến dược sĩ: Vị thế mới của ngành dược Việt Nam

Dược sĩ - nhân tố then chốt trong phát triển nguồn nhân lực và chuyển đổi số y tế

Hôm nay, ngày 25/9, là Ngày Dược sĩ thế giới, một dịp để tôn vinh những đóng góp thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng của dược sĩ trong hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn cầu.

Với chủ đề năm 2025 là "Nghĩ về Sức khỏe, Hãy nghĩ đến Dược sĩ" (Think Health, Think Pharmacist), ngày này càng thêm ý nghĩa, đặc biệt khi ngành y tế Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ theo những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước.

Ngày Dược sĩ Thế giới được Liên đoàn Dược phẩm Quốc tế (FIP) thông qua tại Istanbul năm 2009, lấy ngày 25/9 để kỷ niệm ngày thành lập FIP năm 1912. Mục đích của ngày này là khuyến khích, thúc đẩy và ủng hộ vai trò của dược sĩ trong việc cải thiện sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới.

Kể từ đó, ngày 25/9 hằng năm trở thành dịp để toàn ngành y tế, đặc biệt là đội ngũ dược sĩ, nhìn lại những cống hiến và hướng tới mục tiêu cao hơn.

Vai trò của dược sĩ không ngừng thay đổi và mở rộng: từ những người bào chế, cấp phát thuốc truyền thống, họ đã trở thành những chuyên gia về thuốc, những người tư vấn đáng tin cậy cho cả bác sĩ và người bệnh.

Với Nghị quyết số 72-NQ/TW, dược sĩ trở thành nhân tố then chốt trong phát triển nguồn nhân lực và chuyển đổi số y tế

Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 "Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân" đã tạo động lực mạnh mẽ cho ngành dược Việt Nam.

Mục tiêu cốt lõi là tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đầu tư vào các cơ sở đào tạo y, dược ngang tầm khu vực, từ đó hình thành đội ngũ dược sĩ có trình độ chuyên môn sâu, đáp ứng yêu cầu của ngành y tế hiện đại.

Bên cạnh yếu tố con người, Nghị quyết số 72 thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số, trong đó dược sĩ giữ vai trò trung tâm trong quản lý chuỗi cung ứng thuốc. Nghị quyết khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế.

Đối với ngành dược, nhiệm vụ này bao gồm số hóa toàn bộ dữ liệu thuốc, liên thông dữ liệu giữa các cơ sở sản xuất, phân phối và bán lẻ. Dược sĩ là những người trực tiếp sử dụng và quản lý các hệ thống đó, bảo đảm tính minh bạch, kiểm soát chất lượng và hiệu quả của toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc, từ nhà máy đến tay người bệnh.

Dược sĩ – cánh tay nối dài của y tế cộng đồng

Trong mọi tình huống, từ đại dịch đến hoạt động thường ngày, dược sĩ đã chứng minh họ không chỉ là người cung ứng thuốc mà còn là chuyên gia sức khỏe cộng đồng.

Đại dịch COVID-19 tuy tạo ra nhiều khó khăn, nhưng cũng là cơ hội để dược sĩ khẳng định vai trò của mình.

Họ là lực lượng nòng cốt trong chuỗi cung ứng, nghiên cứu, kiểm soát chất lượng, quản lý kho bãi và phân phối vắc xin, kit xét nghiệm, thuốc điều trị; bảo đảm vật tư y tế đến tay người dân kịp thời và an toàn.

Đồng thời, dược sĩ tại các nhà thuốc cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong tư vấn và giáo dục sức khỏe, hướng dẫn người dân cách sử dụng thuốc hạ sốt, vitamin, sản phẩm tăng cường miễn dịch và cách tự chăm sóc tại nhà, qua đó giảm tải đáng kể cho hệ thống y tế công.

Dược sĩ – chuyên gia kiểm soát chất lượng và hướng dẫn sử dụng thuốc đúng

Vai trò của dược sĩ từ lĩnh vực thương mại đến trách nhiệm kiểm soát chất lượng và cung cấp thông tin về thuốc cho cộng đồng. Trong khâu phân phối, dược sĩ là người bảo đảm nguồn cung liên tục, quản lý kho bãi, bảo quản thuốc đúng cách, và chịu trách nhiệm về chất lượng từ nhà sản xuất đến người dùng. Họ chính là "người gác cổng" cuối cùng, bảo đảm mỗi viên thuốc đến tay bệnh nhân đều an toàn và hiệu quả.

Không chỉ dừng ở thuốc, dược sĩ còn góp phần quan trọng trong giám sát và bảo đảm an toàn của thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, đây những sản phẩm ngày càng phổ biến và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Dược sĩ tham gia thẩm định hồ sơ, giám sát quy trình sản xuất, kiểm tra lưu hành, tư vấn cách sử dụng hợp lý, giúp phòng ngừa nguy cơ từ hàng giả, hàng kém chất lượng. Đây là một minh chứng cho vai trò bảo vệ sức khỏe toàn diện của dược sĩ trong xã hội hiện đại.

Bên cạnh đó, các dược sĩ làm việc trong lĩnh vực marketing dược có kiến thức chuyên sâu để cung cấp thông tin khoa học chính xác về sản phẩm cho các chuyên gia y tế. Quan trọng hơn cả, hướng dẫn sử dụng thuốc đúng cách luôn là một trong những nhiệm vụ cốt lõi.

Dược sĩ trực tiếp tư vấn cho người bệnh về liều lượng, thời gian, cách dùng, cũng như các tương tác có thể xảy ra; từ đó giúp bệnh nhân tuân thủ phác đồ, nâng cao hiệu quả điều trị và tránh rủi ro không đáng có.

Dược lâm sàng và sự hợp tác liên ngành trong điều trị

Theo Chiến lược quốc gia phát triển ngành dược Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, vai trò của dược sĩ không chỉ dừng lại ở cung ứng sản phẩm chất lượng mà còn bao gồm cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, trong đó dược lâm sàng là trọng tâm.

Dược sĩ lâm sàng tham gia trực tiếp vào quá trình điều trị cùng với bác sĩ, đảm nhận những công việc như tối ưu hóa phác đồ, phát hiện tương tác thuốc, theo dõi tác dụng phụ và tư vấn cho người bệnh. Sự hợp tác liên ngành giữa dược sĩ và bác sĩ là yếu tố cần thiết để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu.

Nếu bác sĩ chịu trách nhiệm chẩn đoán và kê đơn, thì dược sĩ chính là chuyên gia về thuốc, bảo đảm tính hợp lý và an toàn của đơn thuốc. Sự phối hợp chặt chẽ này thể hiện rõ trong các buổi hội chẩn, nơi nhiều chuyên gia cùng bàn bạc để đưa ra quyết định an toàn và hiệu quả nhất cho người bệnh.