Phát hiện loài chuột chũi, động vật còn nhiều bí ẩn dưới lòng đất Pù Luông
Phát hiện loài chuột chũi mới tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông (Thanh Hóa) với tên gọi Chuột chũi Darwin - một loài động vật có vú sống ngầm thuộc nhóm còn nhiều bí ẩn.
Ông Lê Đình Phương, Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Pù Luông cho biết, loài chuột chũi Darwin mới có tên khoa học là Euroscaptor Darwini - tên loài được đặt theo tên của nhà tự nhiên học lỗi lạc Charles Darwin, người có những đóng góp nền tảng cho sinh học tiến hóa có ảnh hưởng sâu sắc đến phân loại học hiện đại và sự hiểu biết về sự hình thành loài.
Loài chuột chũi mới này hiện tại chỉ được biết đến qua địa điểm điển hình của nó trong Khu BTTN Pù Luông, thuộc khu vực Bắc Trung Bộ Việt Nam. Tất cả các mẫu vật đã được thu thập dọc theo một tuyến khảo sát có rừng rậm trên sườn núi phía tây nam của dãy núi Pù Luông, ở độ cao dao động từ 900m đến 1.100m so với mực nước biển, một minh chứng cho những điều kỳ diệu còn ẩn giấu trong những khu rừng nguyên sinh trên núi cao.
Sự khác biệt của Euroscaptor Darwini so với các loài cùng chi là rất rõ ràng và độc đáo, được xác định qua các đặc điểm giải phẫu chưa từng thấy. Điểm nổi bật nhất là chiếc đuôi cực kỳ ngắn, chỉ nhô ra khỏi bề mặt da một chút, lớn hơn 2mm. Chiếc đuôi này được bao phủ hoàn toàn bởi những sợi lông cứng, thưa thớt, ngắn, dài dần về phía đầu xa.
Đáng chú ý, đuôi chuột chũi mới chỉ bao gồm sáu hoặc bảy đốt sống đuôi, ít hơn đáng kể so với các loài Euroscaptor khác, cho thấy một quá trình tiến hóa thích nghi sâu sắc với môi trường sống ngầm. Những đặc điểm này không chỉ dựa trên hình thái mà còn được khẳng định vững chắc qua kết quả phân tích ADN chứng minh chuột chũi Darwin tách biệt rõ ràng với các loài cùng chi từng được biết đến ở Việt Nam, Lào và Trung Quốc.
Nghiên cứu này là thành quả hợp tác giữa Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Hồng Đức (Thanh Hóa) và Khu BTTN Pù Luông.
"Hiện tại, nhóm nghiên cứu đang tiếp tục khảo sát các khu vực lân cận để xác định ranh giới phân bố của Euroscaptor Darwini và khả năng xuất hiện các loài chuột chũi chưa được biết đến. Họ hy vọng phát hiện này sẽ mở ra hướng nghiên cứu sâu hơn về cơ chế thích nghi của động vật sống ngầm, đồng thời khẳng định vị thế của Việt Nam trong bản đồ khoa học thế giới về tiến hóa và bảo tồn", ông Lê Đình Phương cho biết.
Khu BTTN Pù Luông có diện tích 16.982,6ha, nằm trên địa bàn 5 xã vùng cao của tỉnh Thanh Hóa, được biết đến với thảm thực vật chủ yếu là loại rừng kín nhiệt đới thường xanh theo mùa, có hệ động thực vật phong phú, đa dạng về số lượng và chủng loại với 1.579 loài thực vật, trong đó có 58 loài quý hiếm có trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới, 106 loài IUCN (2022) như: thông Pà Cò, nghiến, lan hài, kim tuyến đá vôi, vù hương...
Tại đây, còn có 908 loài động vật, trong đó 47 loài có tên trong Sách đỏ đang có nguy cơ tuyệt chủng, cần được bảo tồn; 257 loài IUCN (2022), như: báo gấm, beo lửa, hươu sao, gấu ngựa, sơn dương...
Ngoài ra, ở đây còn là "thủ phủ" của hàng trăm loài chim, bướm, cá, bò sát, lưỡng cư, động vật thân mềm, như: 93 loài chim, 17 loài côn trùng, 13 loài cá, 23 loài bò sát, 19 loài lưỡng cư... Với cảnh sắc, vẻ đẹp hoang sơ, nhất là những ruộng lúa bậc thang và rừng rậm nguyên sinh, Pù Luông đã và đang trở thành một điểm đến thu hút khách trong nước và quốc tế.