Trình Quốc hội xem xét 2 chính sách đặc thù làm đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam
Chiều 8/12, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình Quốc hội Tờ trình về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam.
Theo ông Trần Hồng Minh, Chính phủ đề xuất đưa vào Nghị quyết chung của kỳ họp hai chính sách đặc thù, đặc biệt để thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Chính sách thứ nhất: Tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và công tác di dời công trình điện có điện áp từ 110 kV trở lên của dự án thành các dự án độc lập, với nguồn vốn bố trí từ NSTƯ và địa phương.
Các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam là cấp có thẩm quyền, tổ chức lập, quyết định đầu tư, thực hiện các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn; việc đầu tư các hạng mục liên quan đến nội dung này không phải lập chủ trương đầu tư.
Nguồn vốn NSTƯ sẽ được cấp trực tiếp cho địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam để thực hiện. Trường hợp NSTƯ chưa kịp bố trí, các địa phương được chủ động cân đối ngân sách địa phương để thực hiện; NSTƯ sẽ hoàn trả sau khi cân đối được vốn.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, việc tách thành dự án độc lập sẽ giúp công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời công trình điện được triển khai độc lập và song song với công tác lập Báo cáo nghiên cứu khả thi. Nguồn vốn NSTƯ được chuyển trực tiếp cho địa phương (trong trường hợp ngân sách địa phương không cân đối đủ) và Tập đoàn Điện lực Việt Nam, không qua Bộ Xây dựng, nên có thể đẩy nhanh tiến độ.
Trong trường hợp cần điều chỉnh dự án giải phóng mặt bằng, các địa phương sẽ chủ động thực hiện mà không phụ thuộc vào dự án tổng thể, qua đó giảm thủ tục và tăng cường phân cấp. Ngoài ra, việc cho phép địa phương ứng vốn, bố trí ngân sách địa phương hoặc chủ động cân đối nguồn vốn ngoài ngân sách theo thẩm quyền để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là cần thiết để tăng tính chủ động và đẩy nhanh tiến độ.
Chính sách thứ hai: Trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền cho UBTVQH xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các phương thức đầu tư (nếu có) để kịp thời triển khai dự án, đồng thời báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Theo cơ quan chủ trì soạn thảo, Quốc hội đã có quy định này đối với hình thức đầu tư công, nhưng chưa áp dụng cho các hình thức đầu tư khác. Để bảo đảm tiến độ và tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tham gia, trường hợp cần bổ sung cơ chế, chính sách mới, Quốc hội có thể ủy quyền cho UBTVQH quyết định. Cơ chế tương tự đã được áp dụng đối với Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc – Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) – Chơn Thành (Bình Phước).
Thẩm tra tờ trình này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban nhận thấy việc Quốc hội cho phép tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của các dự án quan trọng quốc gia thành dự án thành phần đã có tiền lệ, như với Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Do đó, đề xuất của Chính phủ với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam là có cơ sở.
Ủy ban đề nghị làm rõ khái niệm "dự án độc lập", đồng thời xác định rõ sơ bộ tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi, thời gian hoàn thành các dự án độc lập, cũng như bảo đảm sự đồng bộ và thống nhất của toàn bộ dự án.