Sơn La tăng cường giải pháp ngăn chặn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống

Theo cổng thông tin điện tử Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, hiện nay, toàn tỉnh có 75 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 67 xã, 8 phường), 2.233 bản, tiểu khu, tổ dân phố với dân số trên 1,4 triệu người, trong đó 83,7% là đồng bào dân tộc thiểu số. Dân tộc Thái chiếm tỷ lệ lớn nhất (53,25%), tiếp đến là dân tộc Mông (16,33%), Mường (7%), Dao (1,74%)… Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có gần 300 nghìn hộ dân, trong đó hộ nghèo còn 32.652 hộ (chiếm 10,89%), hộ cận nghèo 24.993 hộ (chiếm 8,34%).

Sơn La là tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, đa số dân tộc thiểu số sống tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; việc triển khai Đề án "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015–2025" trong những năm qua được sự quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và sự đồng thuận của Nhân dân. Trong những năm qua, tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy lùi nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Thông qua hoạt động tuyên truyền, vận động, cung cấp tài liệu, nâng cao nhận thức, công tác này bước đầu đã đạt được những kết quả tích cực.

Nhờ đó, nhận thức về tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống từng bước được cải thiện. Người dân đã chú trọng hơn đến việc thực hiện đúng quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình, đồng thời ý thức rõ hậu quả đối với chất lượng dân số. Sự chuyển biến này đã góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm mạnh, từ 31,85% năm 2016 xuống còn 10,89% vào cuối năm 2024.

Về số liệu cụ thể, tỷ lệ tảo hôn tại Sơn La giảm từ 17% năm 2015 xuống còn 11,3% năm 2024 và 8,7% trong sáu tháng đầu năm 2025. Tỷ lệ hôn nhân cận huyết thống cũng giảm đáng kể, từ 0,21% năm 2015 xuống 0,01% năm 2024, và không ghi nhận trường hợp nào trong nửa đầu năm 2025.

Đáng chú ý, tỉnh đã triển khai nhiều hình thức tuyên truyền trực tiếp và lồng ghép: tổ chức 22 hội nghị chuyên đề về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống với hơn 2.024 đại biểu tham gia; tổ chức 18 hội nghị tập huấn và cung cấp thông tin cho hơn 507 lượt cán bộ, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số; tổ chức 37 cuộc thi tìm hiểu, tuyên truyền về Luật Hôn nhân và Gia đình tại các trường học, thu hút trên 5.656 lượt giáo viên, học sinh, phụ huynh tham gia. Ngoài ra, tỉnh còn phối hợp với các cơ quan truyền thông để tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức và chuyển đổi hành vi trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Tuy nhiên, công tác này vẫn đối mặt nhiều khó khăn. Công tác tuyên truyền còn hạn chế do rào cản ngôn ngữ, nhiều vùng đồng bào chưa biết chữ, đời sống kinh tế - xã hội còn khó khăn. Sự phối hợp giữa các ngành chưa thường xuyên, thiếu chủ động, số liệu báo cáo ở một số địa phương còn thiếu chính xác. Ngoài ra, số mô hình truyền thông của Đề án còn ít (chỉ 18 mô hình trong giai đoạn 2016 - 2025). Việc bố trí kinh phí cũng chưa đáp ứng nhu cầu, gây khó khăn cho việc nhân rộng và duy trì hiệu quả mô hình.

Thời gian tới, Sơn La xác định tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng; đồng thời đẩy mạnh phối hợp giữa các ngành, địa phương, huy động thêm nguồn lực để duy trì bền vững kết quả đạt được, từng bước ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn.

Xem thêm bài viết được quan tâm: