Thứ trưởng Bộ Y tế: Cần hành động mạnh mẽ, kịp thời hơn nữa về kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện

GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia đã nhấn mạnh những thông tin này tại Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch hành động Quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám chữa bệnh giai đoạn 2025-2030 do Bộ Y tế tổ chức sáng nay (10/4).

Hội nghị kết nối điểm cầu Bộ Y tế với hàng trăm điểm cầu các bệnh viện trực thuộc Bộ, Sở Y tế các tỉnh, thành phố...

TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cùng các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới; lãnh đạo các bệnh viện, chuyên gia phụ trách công tác phòng chống nhiễm khuẩn các bệnh viện tham dự tại điểm cầu Bộ Y tế.

Nhiễm khuẩn bệnh viện kéo dài thêm thời gian nằm viện từ 5 - 29,5 ngày

Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, đại dịch COVID-19 đã qua khẳng định vai trò không thể thiếu của công tác kiểm soát nhiễm khuẩn, không chỉ trong phòng chống dịch mà còn trong công tác bảo vệ đội ngũ y tế và cộng đồng.

Trong thời gian qua, ngành y tế đã có nhiều nỗ lực để kiện toàn hệ thống, xây dựng hành lang pháp lý, phát triển nhân lực và triển khai chuyên môn kỹ thuật về kiểm soát nhiễm khuẩn. Những kết quả bước đầu đó đã tạo nền tảng quan trọng cho việc nâng cao chất lượng và bảo đảm an toàn trong các cơ sở khám, chữa bệnh.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cũng cho rằng, chúng ta vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn: sự chênh lệch về nguồn lực và năng lực giữa các cấp khám chữa bệnh; hạ tầng, thiết bị, vật tư kiểm soát nhiễm khuẩn còn thiếu thốn; ý thức tuân thủ quy trình của một bộ phận nhân viên y tế và người bệnh, người nhà người bệnh còn hạn chế; đặc biệt, tình trạng kháng kháng sinh cùng mối đe dọa từ vi khuẩn đa kháng thuốc đang ngày càng gia tăng và sự xuất hiện của các dịch bệnh mới nổi và tái nổi.

"Những thách thức đó đòi hỏi chúng ta cần có hành động mạnh mẽ, đồng bộ và kịp thời hơn nữa"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh và cho biết: Trên cơ sở đó, Bộ Y tế đã xây dựng và ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám chữa bệnh giai đoạn 2025–2030.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, đây là tài liệu định hướng quan trọng, có tính chiến lược, nhằm đồng bộ hóa các hoạt động kiểm soát nhiễm khuẩn trên phạm vi cả nước, phù hợp với chiến lược nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và các khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới. Đây sẽ là kim chỉ nam quan trọng để các đơn vị, cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước triển khai bài bản, đồng bộ và hiệu quả công tác kiểm soát nhiễm khuẩn.

Tại kế hoạch này, Bộ Y tế dẫn thông tin của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, nhiễm khuẩn bệnh viện nằm trong số những sự cố bất lợi phổ biến nhất xảy ra trong quá trình cung cấp dịch vụ y tế.

Tại các nước có thu nhập cao và trung bình cứ mỗi 100 người bệnh nhập viện có 7 người bệnh mắc ít nhất một loại nhiễm khuẩn bệnh viện trong thời gian nằm viện. Tỷ lệ này tại các nước có thu nhập dưới trung bình là 15/100 người bệnh và thời gian nằm viện của người bệnh mắc nhiễm khuẩn bệnh viện kéo dài thêm từ 5 ngày - 29,5 ngày.

Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh dịch Châu Âu (ECDC), gánh nặng về khuyết tật và tử vong sớm của sáu loại nhiễm khuẩn bệnh viện phổ biến gấp đôi gánh nặng của 32 bệnh truyền nhiễm khác.

Một trong những thách thức đáng lo ngại nhất của nhiễm khuẩn bệnh viện là sự gia tăng của các vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh (gọi tắt là kháng thuốc). Ước tính hằng năm trên toàn thế giới có khoảng 136 triệu ca nhiễm khuẩn bệnh viện do vi sinh vật kháng thuốc gây ra.

Tình trạng này không chỉ làm tăng tỷ lệ tử vong, giảm hiệu quả điều trị, kéo dài thời gian điều trị, tăng chi phí chăm sóc sức khỏe mà còn làm tăng nguy cơ lây lan nhiễm khuẩn kháng thuốc trong bệnh viện và ra cộng đồng.

Việt Nam cũng đang đối mặt với tình trạng kháng thuốc gia tăng nhanh, đặc biệt trong môi trường bệnh viện. Đáng chú ý, theo thống kê sơ bộ từ hệ thống báo cáo số liệu giám sát nhiễm khuẩn bệnh viện quốc gia, các bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh có tỷ lệ kháng thuốc cao ở một số vi khuẩn gây nhiễm khuẩn huyết và nhiễm khuẩn tiết niệu bệnh viện.

Do đó, tại "Kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh giai đoạn 2025-2030", Bộ Y tế đặt mục tiêu nâng cao năng lực phòng và kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nhằm tăng cường chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, bảo đảm an toàn người bệnh, nhân viên y tế và cộng đồng.

Chú trọng giám sát sử dụng kháng sinh, thực hiện các can thiệp phòng ngừa nhiễm khuẩn trong bệnh viện

Để Kế hoạch hành động Quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám chữa bệnh giai đoạn 2025–2030 đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn đề nghị các cơ sở y tế, các đơn vị, địa phương tập trung triển khai 8 nội dung trọng tâm, cụ thể:

Thứ nhất, xác định kiểm soát nhiễm khuẩn là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, có tính nền tảng, gắn chặt với quản lý chất lượng và an toàn người bệnh. Đây không chỉ là trách nhiệm của riêng khoa kiểm soát nhiễm khuẩn mà là trách nhiệm chung của toàn thể cán bộ y tế trong mỗi cơ sở khám, chữa bệnh.

Thứ hai, chủ động xây dựng kế hoạch hành động cụ thể tại từng địa phương, đơn vị, phù hợp với tình hình thực tiễn, phân công rõ trách nhiệm, có cơ chế giám sát, đánh giá định kỳ và liên tục cải tiến.

Thứ ba, kiện toàn hệ thống tổ chức và nhân lực kiểm soát nhiễm khuẩn, bảo đảm tính chuyên trách, chuyên môn hóa, có chính sách đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ phù hợp, đồng thời tăng cường lồng ghép nội dung đào tạo trong chương trình đào tạo y khoa.

Thứ tư, tăng cường đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị, hóa chất, vật tư y tế phục vụ công tác kiểm soát nhiễm khuẩn, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong giám sát, phân tích dữ liệu nhiễm khuẩn bệnh viện.

Thứ năm, thực hiện nghiêm các hướng dẫn chuyên môn quốc gia, bảo đảm triển khai đồng bộ các quy trình kỹ thuật, bộ tiêu chí chất lượng do Bộ Y tế ban hành. Đặc biệt chú trọng giám sát sử dụng kháng sinh và thực hiện các can thiệp phòng ngừa nhiễm khuẩn đường máu, hô hấp, tiết niệu, phẫu thuật trong bệnh viện.

Thứ sáu, gắn kết công tác kiểm soát nhiễm khuẩn với các chương trình y tế quốc gia, nhất là chương trình phòng chống kháng kháng sinh, quản lý chất lượng bệnh viện, ứng phó với dịch bệnh và an toàn người bệnh.

Thứ bảy, tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức cho cả nhân viên y tế lẫn người bệnh và cộng đồng về tầm quan trọng của kiểm soát nhiễm khuẩn, xây dựng văn hóa an toàn trong bệnh viện, góp phần tạo môi trường điều trị an toàn và tin cậy.

Thứ tám, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và mở rộng hợp tác quốc tế, tranh thủ sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển trong triển khai các hoạt động chuyên môn và nâng cao năng lực hệ thống.

Tại hội nghị, TS. Angela Prat nhấn mạnh kiểm soát nhiễm khuẩn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo việc dịch vụ y tế ở bất kỳ quốc gia nào. Điều này giúp bảo vệ nhân viên y tế và bệnh nhân trước bất kỳ dịch bệnh nào.

Do đó, những nỗ lực kiểm soát nhiễm khuẩn ở bất kể cơ sở y tế nào dù công hay tư ở bất kể cấp độ nào đều vì lợi ích của cả hệ thống.

Bà cũng đánh giá cao những tiến bộ mà Việt Nam đã đạt được trong kiểm soát nhiễm khuẩn tại các cơ sở khám, chữa bệnh.

Theo bà, để đạt hiệu quả cao hơn, bà nhấn mạnh cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia, các tổ chức quốc tế và các ngành liên quan.

Tổ chức Y tế thế giới cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong việc cải thiện hệ thống y tế, đồng thời xây dựng và triển khai các giải pháp kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám, chữa bệnh một cách hiệu quả hơn trong tương lai.