Tối nay người Việt Nam được ngắm mưa sao băng huyền diệu

Theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam, đêm 21 rạng sáng 22/4, mưa sao băng Lyrid – một trong những trận mưa sao băng lâu đời nhất được ghi nhận trong lịch sử – sẽ đạt cực điểm và có thể quan sát rõ tại Việt Nam.

Với vận tốc lên đến 49 km/giây, những vệt sao sáng rực lướt qua bầu trời sẽ tạo nên một màn trình diễn ánh sáng ngoạn mục. Vào thời điểm cực đỉnh, bạn có thể thấy 15–20 sao băng mỗi giờ trong điều kiện trời quang đãng và ít ánh đèn thành phố.

Điểm lý tưởng để quan sát mưa sao băng là ở vùng nông thôn, vùng núi, bãi biển, nơi có tầm nhìn thoáng đãng và không bị ô nhiễm ánh sáng. Thời gian lý tưởng để quan sát là từ nửa đêm đến rạng sáng, đặc biệt là sau 2h sáng ngày 22/4.

Lyrids là một trong những trận mưa sao băng lâu đời nhất từng được loài người quan sát. Nó xuất hiện trong các văn bản cổ của Trung Quốc từ cách đây khoảng 2.500 đến 2.700 năm. Một số tài liệu còn ghi lại hiện tượng "nhiều sao bay từ hướng Đông Bắc" vào năm 1136 tại Triều Tiên, hay vụ việc năm 1803 khi người dân Richmond (Mỹ) bị đánh thức bởi một hồi chuông báo cháy và chứng kiến cả bầu trời đầy những vệt sáng lấp lánh. Tất cả đều được xác định là những lần Lyrids bùng nổ mạnh mẽ hơn thường lệ.

Lyrids được tạo ra bởi các mảnh vụn còn sót lại trong hệ mặt trời bên trong do sao chổi Thatcher (C/1861 G1) để lại. Theo NASA , tên gọi này ám chỉ năm sao chổi được phát hiện. Trên thực tế, mưa sao băng Lyrids được phát hiện trong lần cuối cùng đến hệ mặt trời vào năm 1861. Sao chổi Thatcher quay quanh mặt trời sau mỗi 422 năm Trái đất, với lần ghé thăm tiếp theo dự kiến vào năm 2283.

Mặc dù Lyrids có thể xuất hiện ở bất kỳ nơi nào trên bầu trời đêm, chúng được đặt tên theo chòm sao Lyra, vì đó là nơi chúng xuất phát. Các nhà thiên văn học gọi đây là điểm tỏa sáng của một trận mưa sao băng. Lyra, chứa ngôi sao sáng Vega, có thể được nhìn thấy mọc lên ở phía đông khi trời tối.

Hoạt động từ ngày 16-25/4, mưa sao băng Lyrid có thể tạo ra những "sao băng" đặc biệt sáng được gọi là cầu lửa, khiến nó trở thành một trong những trận mưa sao băng đẹp nhất để chụp ảnh.

Một cách dễ dàng để chụp mưa sao băng trên máy ảnh thủ công là chụp phơi sáng trong khoảng 20 đến 30 giây, sử dụng số f thấp và ISO từ 800 đến 3200. (ISO 1600 là điểm khởi đầu tốt). Sau đó, thiết lập để chụp các bức ảnh này một cách độc lập. Hy vọng rằng, một trong số những bức ảnh đó sẽ bao gồm một "sao băng", thực chất là ánh sáng do thiên thạch tạo ra khi nó bốc cháy trong bầu khí quyển của Trái đất.

Khi mưa sao băng Lyrids suy yếu, một trận mưa sao băng khác sẽ bắt đầu. Trận mưa sao băng đó sẽ được nhìn thấy rõ nhất từ Nam bán cầu. Hoạt động từ ngày 19/4 đến ngày 28/5, mưa sao băng Eta Aquarid dự kiến đạt cực đại vào ngày 4-5/5.

Mưa sao băng Eta Aquarids dường như xuất phát từ chòm sao Bảo Bình, nhưng nguồn thực sự là Sao chổi Halley. Trong thời gian mưa sao băng đạt cực đại, có thể nhìn thấy khoảng 60 ngôi sao băng từ Nam bán cầu, trong khi Bắc bán cầu thường có khoảng 30 ngôi sao băng mỗi giờ.