Tốn tiền mua vitamin A liều cao cho con nhưng nhận về chỉ là… liều thấp

Nhân ngày Vi chất dinh dưỡng (1-2/6/2025), Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Bộ Y tế đã tổ chức Hội nghị cung cấp thông tin cho báo chí, hưởng ứng chiến dịch bổ sung vitamin A đợt 1 năm 2025 trên toàn quốc.

Vitamin A đặc biệt cần cho trẻ từ 6-60 tháng tuôi

Trong số các vi chất dinh dưỡng thiết yếu, vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe và phát triển toàn diện của trẻ. Nếu thiếu vitamin A, có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, thiếu vitamin A có thể gây ra quáng gà và bệnh khô mắt trên khoảng 250.000 - 500.000 trẻ em mỗi năm, và tăng nguy cơ tử vong do nhiễm trùng khi mắc sởi hoặc tiêu chảy.

TS.BS. Nguyễn Hồng Trường - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia nhấn mạnh: "Việc bổ sung Vitamin A là rất cần thiết đối với sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là với trẻ em từ 6 tháng đến 60 tháng tuổi có nguy cơ cao thiếu vitamin A. Chương trình bổ sung vitamin A miễn phí cho trẻ em đã được triển khai định kỳ 2 lần một năm từ năm 1996 trên phạm vi toàn quốc với tỷ lệ trẻ được uống vitamin A thường xuyên được duy trì trên 98%".

Ở nhóm trẻ mắc sởi, bổ sung vitamin A liều cao như liệu pháp điều trị, bởi giúp tăng cường miễn dịch, tái tạo tế bào biểu mô... Hiện nay đối tượng được bổ sung vitamin A miễn phí theo chương trình đã được mở rộng cho các đối tượng có nguy cơ cao thiếu vitamin A như người mắc bệnh sởi (bao gồm cả trẻ em và người lớn), suy dinh dưỡng cấp tính nặng, viêm đường hô hấp cấp tính, tiêu chảy kéo dài theo phác đồ của Bộ Y tế.

Theo ThS.BS Trịnh Hồng Sơn - Giám đốc Trung tâm Giáo dục Truyền thông Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ em 6-60 tháng tuổi là nhóm cần bổ sung vitamin A liều cao. Cha mẹ không nên chủ quan, trì hoãn việc cho trẻ đi uống vitamin A trong chiến dịch.

Ở nhóm trẻ này, trong giai đoạn phát triển, qua phân tích thực phẩm về hàm lượng vi chất dinh dưỡng, không chỉ thiếu vitamin A mà còn thiếu các vi chất khác như sắt, kẽm. Vì thế, chế độ ăn dù đa dạng nhưng vẫn không đủ nhu cầu vitamin A ở trẻ em lứa tuổi này.

BS. Sơn cảnh báo, thực tế có nhiều phụ huynh tìm mua vitamin A liều cao trên mạng về cho con uống. Bản thân ông đã giả làm khách hàng mua, nhưng thực tế đây là vitamin A thông thường, lập lờ đóng gói như liều cao.

"Trên thị trường, không đâu bán vitamin A liều 100.000 - 200.000 IU, là vitamin A liều cao dành để bổ sung cho đối tượng nguy cơ cao. Vì thế, vitamin A này không phổ cập, cha mẹ nên cho con đi uống theo lịch ở xã, phường để trẻ được bổ sung đầy đủ", BS. Sơn khuyến cáo.

Ăn đa dạng để tăng cường vi chất dinh dưỡng

TS.BS. Nguyễn Hồng Trường nhấn mạnh thêm, tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng không tồn tại riêng lẻ. Bởi vậy ngoài tình trạng thiếu vitamin A chúng ta cũng cần quan tâm đến tình trạng thiếu sắt, thiếu kẽm đang là các vấn đề có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam.

Để phòng ngừa thiếu vi chất dinh dưỡng cần đồng thời tiến hành nhiều giải pháp bao gồm đa dạng hóa chế độ ăn, tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm, bổ sung vi chất dinh dưỡng.

"Tình trạng suy dinh dưỡng đã giảm nhưng thừa cân béo phì lại gia tăng do thói quen ăn uống quá đà, uống quá nhiều trà sữa, nước ngọt... Việc thiếu vi chất dinh dưỡng cũng không chỉ là thiếu vitamin A, D mà có tới trên 40 loại vi chất cần thiết khác nữa, cho nên rất cần ăn đa dạng, hợp lý..." - BS. Sơn cho biết.

Trên thế giới, có tới 56% (tương đương 372 triệu) trẻ em từ 6 đến 59 tháng tuổi bị thiếu ít nhất 1 trong 3 vi chất dinh dưỡng quan trọng sắt/kẽm/vitamin A và 69% (tương đương với 1,2 tỷ) phụ nữ không mang thai trong độ tuổi sinh sản bị thiếu ít nhất một trong ba vi chất dinh dưỡng quan trọng sắt/kẽm/folate.

Tại Việt Nam, vẫn còn tồn tại 3 gánh nặng kép về dinh dưỡng bao gồm: suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì và thiếu vi chất dinh dưỡng. Chúng ta đã tiến hành nhiều hoạt động can thiệp phòng chống suy dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng cho phụ nữ có thai và bà mẹ cho con bú, trẻ em 0-16 tuổi. Chiến dịch bổ sung vitamin A trên toàn quốc là một giải pháp hữu hiệu đã chứng minh được hiệu quả trong thời gian dài.

Ngoài ra các chương trình bổ sung vi chất dinh dưỡng trong các Chương trình Mục tiêu quốc gia đã được triển khai được coi là một trong những giải pháp hiệu quả phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, đặc biệt tại những khu vực khó khăn.

Trong 3 năm (2023-2025), 245.653 trẻ dưới 5 tuổi; 489.199 trẻ từ 5-16 tuổi và 169.631 phụ nữ có thai được cung cấp đa vi chất dinh dưỡng miễn phí trong Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Phụ nữ có thai tại 28 huyện nghèo được cung cấp miễn phí viên đa vi chất từ khi phát hiện có thai đến 1 tháng sau sinh từ năm 2019 đến nay.

8 biện pháp phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng

Vi chất dinh dưỡng rất cần thiết cho quá trình tăng trưởng, phát triển về thể lực, tầm vóc và trí tuệ, nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến cáo mỗi người, mỗi gia đình hãy thực hiện:

1. Bữa ăn hằng ngày cần đa dạng, phối hợp nhiều loại thực phẩm; ưu tiên lựa chọn, sử dụng thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng; thực phẩm được tăng cường vi chất dinh dưỡng.
2. Cho trẻ bú sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Nuôi trẻ bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu; cho trẻ bú mẹ đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn cùng chế độ ăn bổ sung hợp lý.
3. Sử dụng các thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng sẵn có ở địa phương cho bữa ăn hằng ngày của trẻ; thêm mỡ hoặc dầu ăn để tăng cường hấp thu tốt các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K.
4. Cho trẻ trong độ tuổi uống vitamin A liều cao một năm 2 lần theo hướng dẫn của trạm y tế xã, phường.
5. Trẻ trên 2 tuổi cần được uống thuốc tẩy giun định kỳ một năm 2 lần. Thực hiện vệ sinh ăn uống, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường để phòng chống nhiễm giun, sán.
6. Phụ nữ tuổi sinh đẻ và phụ nữ có thai cần uống viên sắt, axit folic hoặc viên đa vi chất theo hướng dẫn.
7. Tiếp xúc ánh nắng hằng ngày, đúng cách để dự phòng thiếu vitamin D.
8. Đảm bảo an toàn thực phẩm góp phần phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng.