Người mắc bệnh lao từng bị nghi là “ma cà rồng”

Từ năm 1786 - khi các quan chức y tế lần đầu tiên bắt đầu ghi nhận tỷ lệ tử vong - đến năm 1800, căn bệnh này đã cướp đi sinh mạng của 2% dân số nước Anh.

Số người chết không chỉ đáng sợ mà còn là một cách chết kinh hoàng. Nicholas Bellantoni, nhà khảo cổ về hưu ở bang Connecticut  (Mỹ), cho biết: “Những người tiêu dùng bị sụt cân, ho ra máu, da trở nên xám xịt và đôi khi chết từ từ - gần như thể có thứ gì đó đang 'hút sự sống' của họ.

Trước khi phát hiện ra vi khuẩn gây bệnh lao, căn bệnh này được cho là di truyền. Vào đầu những năm 1800, "cơn hoảng loạn ma cà rồng" đã diễn ra trên khắp nước Anh. Khi một đợt bùng phát bệnh lao xảy ra ở một thị trấn, vào thời điểm mà các bác sĩ không thể giải thích được cách thức lây lan của một số bệnh truyền nhiễm, những người dân trong làng vô vọng tin rằng thành viên đầu tiên trong gia đình chết vì bệnh lao trở lại như một ma cà rồng để lây nhiễm cho những người còn lại trong gia đình.

Một số người mô tả ma cà rồng ở nước Anh như một "vi khuẩn có răng nanh”. Để ngăn chặn ma cà rồng, người dân thị trấn sẽ đào ngôi mộ bị nghi ngờ là ma cà rồng và thực hiện một nghi lễ bao gồm cả đốt các cơ quan nội tạng.

Tìm ra bệnh lao là bước đầu tiên để chấm dứt bệnh lao

Năm 1844 Friedrich Gustav Jakob Henle, một nhà nghiên cứu bệnh học người Đức, công nhận rằng bệnh lao là bệnh truyền nhiễm.

Vào ngày Chủ nhật 24/3/1882 bác sỹ người Đức tên là Robert Koch đã công bố kết quả tìm ra vi khuẩn lao. Khi đó bệnh Lao đang tàn phá khắp Châu Âu và Châu Mỹ với tỷ lệ cứ 7 người sống có 1 người chết vì bệnh lao. Từ đó mở ra kỷ nguyên mới về sự hiểu biết bệnh lao, những tiến bộ trong công tác phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh lao. 

Vào những năm 1930, Tiến sĩ Florence Seibert người Mỹ đã phát triển một quy trình để tạo ra một dẫn xuất protein tinh khiết của lao tố (PPD) cho xét nghiệm lao qua da. Trước đó, lao tố được sử dụng trong các xét nghiệm da không nhất quán hoặc không được tiêu chuẩn hóa. Seibert không cấp bằng sáng chế cho công nghệ này, nhưng chính phủ Hoa Kỳ đã chấp nhận nó vào năm 1940.

Ngày nay, chúng ta sử dụng cả xét nghiệm lao qua da và xét nghiệm lao trong máu để chẩn đoán nhiễm lao. Các xét nghiệm bổ sung, như chụp X-quang, là cần thiết để chẩn đoán bệnh lao. 

Những phương pháp điều trị lao bắt đầu được đưa vào liệu trình như: chọn nơi ở trên núi cao có không khí trong lành, phòng mở cửa thông thoáng, ăn uống bằng các thực phẩm giàu dinh dưỡng, cắt một phần xương sườn một bên để giảm thể tích khoang ngực và làm xẹp các khoang lao, cắt bỏ tiểu thùy. Sau sự ra đời của streptomycin vào năm 1945 và các loại thuốc chống lao khác, tất cả các hình thức điều trị phẫu thuật đã bị loại bỏ để chuyển sang điều trị bằng thuốc.

Thuốc và vaccine điều trị bệnh lao

Năm 1921, vaccine phòng bệnh lao Bacillus Calmette-Guérin (BCG) lần đầu tiên được tiêm cho người. Loại vaccine này được phát triển bởi các nhà khoa học Pháp Albert Calmette và Camille Guérin để bảo vệ chống lại bệnh lao phổi, nguyên nhân gây tử vong hàng đầu vào đầu những năm 1900.

Trong một trăm năm kể từ lần đầu tiên được sử dụng, vaccine BCG không chỉ ngăn ngừa vô số ca tử vong do bệnh lao, mà còn được sử dụng rộng rãi để bảo vệ chống lại hoặc điều trị một số bệnh khác.

Năm 1944, Waksman tìm ra streptomycin (SM), thuốc này có tác dụng diệt vi khuẩn lao. Thời gian đầu sau khi điều trị, các triệu chứng lâm sàng giảm đi nhanh cùng với sự giảm số lượng vi khuẩn lao trong đờm. Nhưng sau đó số lượng vi khuẩn nhanh chóng tăng lên và tình trạng bệnh lại nặng lên. Như vậy vi khuẩn lao đã có hiện tượng kháng với SM.

Năm 1946, Lehmann tìm ra Para-aminosalicylic acid (PAS). Năm 1949 các nhà nghiên cứu đã phối hợp giữa SM và PAS trong điều trị lao và đã ngăn ngừa được hiện tượng vi khuẩn lao kháng SM. Sau đó các tác giả cũng nhận thấy tỷ lệ thất bại và tái phát khá cao.

Năm 1952, tác dụng điều trị lao của isoniazid (INH) mới được chứng minh, mặc dù dược phẩm này đã được tìm ra trước đó 40 năm. Sự phát hiện ra INH đã có môt vai trò quan trọng trong điều trị lao vì hiệu quả điều trị cao, ngoài ra giá thành thuốc rẻ. Năm 1961, các nhà khoa học Mỹ tìm ra  ethambutol (EMB), đây là một thuốc có tác dụng kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn lao và được dùng vào điều trị lao.

Rifampicin (RMP) được tìm ra năm 1966, đây là một loại dược phẩm có tính diệt khuẩn mạnh, hiệu quả điều trị cao. Sự ra đời của RMP đã cho phép rút ngắn thời gian điều trị từ 18-24 tháng xuống còn 9 -12 tháng và hiện nay là 6- 8 tháng .

Năm 1978, pyrazinamide (PZA) được phát hiện có tác dụng diệt vi khuẩn lao, đặc biệt là vi khuẩn nội bào với môi trường axit, đã tạo cơ sở cho hóa trị ngắn ngày. Tại hội nghị Bruxells (1978) vai trò của hóa trị liệu ngắn ngày trong điều trị lao đã được đề cao .