Trường học tuyển sinh trái phép: Trách nhiệm pháp lý và bài học cho phụ huynh

Những vụ việc tuyển sinh trái phép tái diễn

Trước thềm năm học 2025-2026, hàng chục phụ huynh có con theo học lớp 1 tại Trường Tiểu học Quốc tế Thăng Long (Hệ thống Bilgates School) ở Khu đô thị Bắc Linh Đàm, Hà Nội, bất ngờ phát hiện ngôi trường này không có giấy phép hoạt động giáo dục và không được giao chỉ tiêu tuyển sinh. Toàn bộ 53 học sinh lớp 1 năm học 2024-2025 không có điểm số, không có mã số trên hệ thống dữ liệu ngành. Việc này cũng gây khó khăn cho các gia đình khi xin chuyển trường, bởi các trường không thể tự xử lý điểm số của năm học trước. Nhiều phụ huynh bức xúc cho biết họ cảm thấy bị lừa dối khi nhà trường đã công khai tuyển sinh rầm rộ, tổ chức lễ khai giảng long trọng.

Đáng chú ý, đây không phải là lần đầu xảy ra tình trạng này tại Hà Nội. Trước đó, một trường THPT ở quận Hai Bà Trưng cũng từng tuyển sinh trái phép, khiến nhiều học sinh lớp 12 đứng trước nguy cơ không được dự thi tốt nghiệp. Tương tự, vào năm 2024, 174 học sinh lớp 10 của Trường THPT Tô Hiến Thành cũng rơi vào tình cảnh tương tự sau khi phụ huynh phát hiện con mình học tại một cơ sở không được cấp phép. Sở GD&ĐT Hà Nội sau đó đã phải xử lý bằng cách chuyển toàn bộ số học sinh này sang một trường tư thục khác và xử phạt hành chính nhà trường.

Xử lý thế nào?

Theo luật sư Nguyễn Hoài Nam - Công ty Luật TNHH Bamboo Star, hành vi tuyển sinh khi chưa được cấp phép hoạt động, chưa được giao chỉ tiêu tuyển sinh hoặc không tuân thủ quy trình đều là vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Những vi phạm này được quy định cụ thể tại Nghị định 04/2021/NĐ-CP và Nghị định 127/2021/NĐ-CP. Mức xử phạt hành chính đối với hành vi công bố chỉ tiêu tuyển sinh vượt quá số lượng cho phép hoặc không đúng quy trình có thể lên tới 20 đến 30 triệu đồng.

Bên cạnh mức phạt tiền, nhà trường vi phạm còn phải chịu các biện pháp khắc phục hậu quả bắt buộc. Đầu tiên, buộc chuyển người học đã nhập học trái phép sang một cơ sở giáo dục khác có đủ điều kiện hoạt động nhằm đảm bảo quyền lợi học tập cho học sinh, những người không có lỗi trong vụ việc.

Thứ hai, nhà trường phải hủy bỏ quyết định trúng tuyển và hoàn trả toàn bộ các khoản thu trái phép cho phụ huynh. Biện pháp này không chỉ răn đe mà còn trực tiếp bù đắp những tổn thất tài chính cho các gia đình.

Nếu vụ việc có dấu hiệu nghiêm trọng hơn như gian dối, lừa đảo hoặc sử dụng tài liệu, giấy phép giả, hành vi của những người liên quan có thể bị xem xét xử lý hình sự. Các tội danh có thể bao gồm "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" hoặc "Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức". Khi đó, không chỉ nhà trường mà các cá nhân có liên quan cũng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Theo luật sư, sự việc tại Trường Tiểu học Quốc tế Thăng Long là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho các bậc phụ huynh. Để tránh những rủi ro không đáng có, phụ huynh cần tìm hiểu kỹ thông tin, kiểm tra giấy phép hoạt động và chỉ tiêu tuyển sinh của nhà trường trước khi quyết định gửi gắm con em mình. Các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác thanh tra, giám sát để ngăn chặn tình trạng tuyển sinh trái phép, đảm bảo một môi trường giáo dục lành mạnh và minh bạch.