Tướng Ukraine cảnh báo Patriot của Mỹ ngày càng 'run sợ' hỏa lực Nga

Theo ông Romanenko, hiệu suất đánh chặn của Patriot đã giảm mạnh: từ 42% xuống chỉ còn khoảng 6% trong thời gian gần đây. Nguyên nhân chính, theo ông, là do Nga đã nâng cấp phần mềm điều khiển cho các tên lửa đạn đạo, khiến chúng có khả năng bay nhanh hơn, linh hoạt hơn và khó bị hệ thống radar phát hiện cũng như theo dõi.

Cựu tướng Ukraine cho biết thêm, tình hình càng trở nên nghiêm trọng khi số lượng khẩu đội Patriot mà Ukraine sở hữu rất hạn chế, khiến khả năng phòng thủ trước những đợt tấn công quy mô lớn của Nga bị suy giảm đáng kể.

Nhận định của ông Romanenko phù hợp với tuyên bố của nhiều quan chức Ukraine và phương Tây trước đó, khi họ cũng thừa nhận rằng hiệu quả của Patriot trong việc đánh chặn tên lửa Iskander-M và Kinzhal của Nga đã giảm xuống đáng kể, chỉ còn ở mức khoảng 6%. Đây là con số khiến giới quân sự Ukraine lo ngại, bởi hai loại tên lửa này đều có tốc độ cao và quỹ đạo bay phức tạp, khiến việc đánh chặn gần như bất khả thi nếu không có nhiều hệ thống phòng thủ phối hợp cùng lúc.

Đầu tháng 10, người phát ngôn Bộ Tư lệnh Không quân Ukraine Yuri Ignat cũng thừa nhận rằng lực lượng phòng không đang gặp thách thức ngày càng lớn khi phải đối phó với các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Nga. Ông cho biết, các loại tên lửa hiện nay có khả năng thay đổi đường bay và quỹ đạo liên tục, khiến hệ thống Patriot hoạt động ở chế độ tự động khi đánh chặn tên lửa đạn đạo, gặp khó khăn trong việc tính toán chính xác điểm va chạm hoặc điểm kích nổ gần mục tiêu.

Theo ông Ignat: "Khi tên lửa tấn công từ nhiều hướng khác nhau, một hệ thống radar duy nhất không thể bao quát toàn bộ không phận. Muốn bảo vệ hiệu quả, cần có nhiều hệ thống và nhiều radar phối hợp để phát hiện sớm và bao phủ thành phố từ nhiều phía".

Những khó khăn hiện nay của Patriot không phải là điều bất ngờ, bởi hiệu quả chiến đấu của hệ thống này từng bị nghi ngờ trong quá khứ. Lần đầu tiên Patriot được triển khai trong Chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991 nhằm đánh chặn tên lửa Scud B của Iraq, nhưng kết quả lại không như kỳ vọng. Một báo cáo của Tiểu ban An ninh Quốc gia thuộc Hạ viện Mỹ khi đó cho biết, Patriot "không phải là thành công vang dội như công chúng Mỹ tin tưởng", đồng thời nhấn mạnh rằng "có rất ít bằng chứng cho thấy hệ thống này thực sự bắn hạ được nhiều tên lửa Scud".

Các nghiên cứu độc lập sau đó, bao gồm phân tích của Giáo sư Theodore Postol thuộc Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), cho thấy tỷ lệ đánh chặn thực tế của Patriot có thể thấp hơn 10%, thậm chí gần bằng 0. Ông Postol kết luận rằng ngay cả "những đối thủ kém cỏi nhất" cũng có thể dễ dàng né tránh tên lửa của Patriot – một nhận định khiến danh tiếng "lá chắn thép" của hệ thống này bị ảnh hưởng nặng nề.

Dù được nâng cấp qua nhiều năm, Patriot vẫn không thể hiện được sự cải thiện rõ rệt trong thực chiến. Năm 2017, hệ thống này thất bại trong việc đánh chặn một tên lửa đạn đạo tự chế do lực lượng Houthi phóng vào Saudi Arabia. Hai năm sau, hàng loạt tên lửa và máy bay không người lái tấn công các cơ sở dầu mỏ của Saudi Arabia vẫn lọt qua lưới phòng thủ Patriot mà không gặp trở ngại đáng kể. Những sự kiện này cho thấy, dù được đầu tư lớn và quảng bá rầm rộ, khả năng đánh chặn thực tế của Patriot vẫn còn nhiều hạn chế.

Hiện nay, trên chiến trường Ukraine, những điểm yếu cố hữu của Patriot càng bộc lộ rõ rệt khi phải đối đầu với các loại tên lửa hiện đại và có khả năng chống chế áp điện tử cao của Nga.

Các hệ thống như Iskander-M và Kinzhal không chỉ có tốc độ siêu vượt âm, mà còn được trang bị biện pháp gây nhiễu, mồi bẫy và khả năng thay đổi quỹ đạo linh hoạt, khiến radar của Patriot khó có thể theo dõi liên tục. Nhiều khẩu đội Patriot của Ukraine đã bị phá hủy trong các đợt tấn công chính xác của Nga, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt năng lực phòng thủ và đặt ra dấu hỏi lớn về hiệu quả thực sự của hệ thống đắt đỏ này.