Theo Bệnh viện Truyền máu huyết học TP. Hồ Chí Minh, khi sinh ra mỗi người đều được thừa hưởng sự di truyền từ bố mẹ nên có một nhóm máu cố định và không thay đổi trong suốt cuộc đời. Có tới 39 hệ nhóm máu hồng cầu với 367 kháng nguyên nhóm máu khác nhau; trong đó, hai hệ nhóm máu ABO và Rh là quan trọng nhất trong hoạt động truyền máu.

Hệ ABO có 4 nhóm máu: A, B, AB và O. Trong khi hệ Rh có 2 nhóm máu thường gặp Rh(D)+ và Rh(D)-. Theo quy ước của Hội Truyền máu quốc tế, nhóm máu có tỷ lệ dưới 0,1% trong quần thể được coi là hiếm và dưới 0,01% được coi là rất hiếm.

Ở Việt Nam, có tới 99,96% số người thuộc nhóm máu Rh(D)+ (hoặc O+ hoặc B+ hoặc A+ hoặc AB+, xếp theo tỷ lệ giảm dần) nhưng chỉ có 0,04%-0,07% số người thuộc nhóm máu Rh(D)- (hoặc O- hoặc B- hoặc A- hoặc AB-). Do đó, những người có nhóm máu Rh(D)- người có nhóm máu hiếm.

Người có nhóm máu hiếm Rh(D)- có cuộc sống sinh hoạt, học tập, lao động như tất cả những người mang nhóm máu Rh(D)+. Tuy nhiên, những người thuộc nhóm máu hiếm Rh(D)- có khả năng gặp rủi ro cao hơn những người thuộc nhóm máu khác. Do đó cần lưu ý điều gì?

Các vấn đề người nhóm máu Rh(D)- cần lưu ý

Vì đây là nhóm máu hiếm, các bệnh viện hoặc ngân hàng máu thường không dự trữ đủ nên khi cần truyền máu có thể gặp khó khăn.

Với phụ nữ mang thai, xét nghiệm nhóm máu và xét nghiệm yếu tố Rh là một trong những xét nghiệm máu thường quy trong thai kỳ. Mục đích của xét nghiệm là nhằm sàng lọc để phát hiện sự tương thích máu trong cơ thể mẹ và bé. Nếu người mẹ có Rh(D)- và em bé có Rh(D)+ thì cơ thể người mẹ sẽ có phản ứng với máu của em bé như một chất bên ngoài. Cơ thể người mẹ sẽ tạo ra kháng thể (protein) chống lại máu Rh(D)+ của con và có thể gây ra các triệu chứng tán huyết từ nhẹ đến nặng. Hậu quả có thể gây sẩy thai, thai chết lưu, đẻ non, hoặc đứa trẻ sinh ra nhưng bị thiểu năng trí tuệ.

Những phụ nữ có nhóm máu Rh(D)-, đã mang thai có nhóm máu Rh(D)+ thì vẫn có thể xảy ra tai biến truyền máu ngay ở lần nhận máu nhóm Rh(D)+ đầu tiên. Tuy nhiên, y học hiện đại đã giúp phát hiện sớm sự không tương thích này và có thể áp dụng phương pháp điều trị trước khi sinh để phòng ngừa các triệu chứng trên.

Quy tắc cho nhận nhóm máu cần lưu ý?

Nhóm máu A Rh+: Có thể hiến máu cho nhóm máu A + và AB +. Có thể nhận được hiến máu từ các nhóm máu A +, A-, O + và O-.

Nhóm máu A Rh-: Có thể hiến máu cho các nhóm máu A +, A-, AB + và AB-. Có thể nhận được hiến máu từ nhóm máu A- và O-.

Nhóm máu B Rh+: Có thể hiến máu cho nhóm máu B + và AB +. Có thể nhận được hiến máu từ các nhóm máu B +, B-, O + và O-.

Nhóm máu B Rh-: Có thể hiến máu cho các nhóm máu B +, B-, AB + và AB-. Có thể nhận được hiến máu từ nhóm máu B- và O-.

Nhóm máu AB Rh+: Có thể hiến máu cho nhóm máu AB +. Có thể nhận được hiến máu từ tất cả tám lnhóm máu.

Nhóm máu AB Rh-: Có thể hiến máu cho nhóm máu AB + và AB-. Có thể nhận được hiến máu từ các nhóm máu AB-, A-, B- và O-.

Nhóm máu O Rh+: Có thể hiến máu cho các nhóm máu O +, A +, B + và AB +. Có thể nhận được hiến máu từ các nhóm máu O + và O-.

Nhóm máu O Rh-: Có thể hiến máu cho tất cả tám nhóm máu. Chỉ có thể nhận hiến máu từ nhóm máu O-.

Những người có nhóm máu O được gọi là "người hiến máu chung" vì nhóm máu này có thể được sử dụng cho bất kỳ bệnh nhân nào.

Tại các bệnh viện, nhóm máu O thường bị thiếu, đặc biệt nhóm máu O Rh- có nhu cầu cao vì đây là loại thường được sử dụng nhất cho các trường hợp khẩn cấp, khi không có thời gian để xác định nhóm máu của bệnh nhân.

Nhóm máu Rh- không nhận máu từ nhóm máu Rh+, ngoại trừ lần truyền máu đầu tiên, vì lúc này chưa có kháng thể xuất hiện chống Rh+.

Các giải pháp cho người có nhóm máu hiếm Rh(D)-

Quan tâm đến sức khỏe bản thân và động viên người thân trong gia đình xét nghiệm để biết chính xác nhóm máu của mình.

Thông báo với cơ sở khám chữa bệnh, đặc biệt khi truyền máu và chăm sóc thai kỳ về nhóm máu Rh(D)- của mình.

Tham gia “Câu lạc bộ người có máu hiếm” để chia sẻ thông tin và hỗ trợ nhau khi cần truyền máu.